Ամենամեծ ընդհանուր բաժանարար

Առաջադրանքներ

 

• Թվերը պարզ արտադրիչների վերլուծելով՝ գտե՛ք նրանց ամենափոքր ընդհանուր բաժանարարը՝

(14 և 21)=7

(32 և 16)=2

(15 և 7)=1

(3 և 25)=1

(42 և 60)=2

• Թվերը պարզ արտադրիչների վերլուծելով՝ գտե՛ք նրանց ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը՝
• (26 և 32)=2
• (100 և 25)=5
• (13 և 5)=1
• (21 և 7)=7
• (102 և 42)=2
• (24 և 36)=3
• (38 և 64)=2
• (25 և 50)=5
• (4 և 7)=1
• (5 և 11)=1

Բաղադրյալ թվերի վերլուծությունը պարզ արտադրիչների

Կկրկնենք նաև թվերի բաժանելիության հայտանիշները։

1․ Հետևյալ թվերը վերլուծեք պարզ արտադրիչների․

• 50=5×5×2
• 40=2*2×5×2
• 120=2×2×3×5×2
• 60=3×2×5×2
• 55=11×5
• 44=2×2×11
• 360=5×3×2×2×2×3
• 400=5×5×2×2×2×2
• 72=3×3×2×2×2
• 240=3×5×2×2×2×2

2․Թվերը պարզ արտադրիչների վերլուծելով՝ գտեք նրանց
ընդհանուր պարզ արտադրիչները․

• 30 և 12       30=5*3*2                          12=2*2*3
• 40 և 50       40=2*2*2*5                      50=5*5*2
• 60 և 120     60=2*3*5*2                      120=2*2*3*5*2
• 70 և 14       70=7*5*2                           14=2*7
• 45 և 9         45=3*3*5                            9=3*3
• 360 և 15     360=2*3*5*2*2*3             15=3*5
• 24 և 120     24=3*2*2*2                        120=2*2*3*5*2
• 25 և 50       25=5*5                                 50=5*2*5
• 120 և 18     120=2*2*3*5*2                  18=2*3*3
• 180 և 24     180=2*3*3*2*5                  24=3*2*2*2

3․ Աստղանիշի ի՞նչ արժեքների դեպքում 68975928* թիվը առանց
մնացորդի կբաժանվի 4-ի։

4,8
4. Աստղանիշի ի՞նչ արժեքների դեպքում 5*012 թիվը առանց մնացորդի
կբաժանվի 3-ի։

1,4,7
5. Աստղանիշի ի՞նչ արժեքների դեպքում 4*128 թիվը առանց մնացորդի
կբաժանվի 9-ի։

3
6. Աստղանիշի ի՞նչ արժեքների դեպքում 89152* թիվը առանց
մնացորդի կբաժանվի 5-ի

0,5

7․Աստղանիշի ի՞նչ արժեքների դեպքում 700910152* թիվը առանց
մնացորդի կբաժանվի 2-ի։

0,2,4,6,8

8․Աստղանիշի ի՞նչ արժեքների դեպքում 80001252* թիվը առանց
մնացորդի կբաժանվի 10-ի

0

Առաջադրանքներ՝ 184, 185, ուշադիր կարդալ 185-ին հաջորդող տեքստը, 186-189

Ա խմբի բառերը ով հարցին են պատասխանում իսկ Բ խմբի բառերը ինչ հարցին:

Գոյականները բաժանվում են երկու խմբի՝ շնչավոր և անշունչ:

Կատուն մռմռում էր երևի նեղացրել էին:

Երեխան նվնվում էր երևի նեղացրել էին:

Տղան ցատկեց ցանկապատից դուրս:

Ձին ցատկեց ցանկապատից դուրս:

Կատուն ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

Թոռնիկը ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

ա) Բոլոր բառերը հոգնակի են , իսկ սիրամագը եզակի :

բ) Բոլոր բառերը հոգնակի են , իսկ երեխան եզակի :

գ) Բոլոր բառերը շնչավոր են , իսկ հատիկները ոչ շնչավոր :

Ա բառախմբի բոլոր բառերը եզակի են , իսկ Բ խմբի բառերը հոգնակի:

Ա բառախմբի բոլոր բառերը եզակի են իսկ Բ խմբի բառերը հոգնակի:

ուսուցիչներ , մայրեր , մատանիներ , տատիներ , կատուներ , թութակներ , գրպաններ

1. Գոյականը ունի երկու թիվ ՝ եզակի , հոգնակի
2. Գոյականի եզակի թիվը ցույց է տալիս մեկ հատ:
3. Գոյականի հոգնակի թիվը ցույց է տալիս շատ , մի քանի :

Երկրի մակերևույթի հիմնական ձևերը։ Հարթավայրեր

Երկրի մակերևույթն ամենուրեք նույն ձևը չունի: Մայրցամաքների վրա և օվկիանոսների հատակում կան բազմաթիվ անհարթություններ՝ հարթավայրեր, լեռներ, բլուրներ, ձորեր, խորն անդունդներ ե այլն:

Մակերևույթի բոլոր ձեերն առաջանում են Երկրի ներքին (ներծին) ե արտաքին (արտածին) ուժերի շնորհիվ: Ներծին ուժերից ձեզ արդեն հայտ­նի են երկրակեղևի ուղղաձիգ ե հորիզոնական շարժումներր, երկրաշարժերն ու հրաբխային ժայթքումներր: Այս ուժերի ազդեցությամբ երկրակեղևի  առանձին տեղամասեր կոտրատվում է, որոշ մասեր բարձրանում են, մյուսներր՝ իջնում, տեղի է ունենում ապարաշերտերի ծալքավորում:

Երկրի մակերեույթի փոփոխող արտածին ուժերից են Արեգակի էներ­գիան, հոսող ջուրր, քամին, սառցադաշտերր, ծովերի ալեբախությունը և, անշուշտ, մարդու ներգործությունը:

Այդ երկու ուժերը հավերժ պայքարի մեջ են: Ներծին ուժերն ստեղծում են անհարթություններ՝ նոր լեռներ, իջվածքներ և այլն: Իսկ արտածին ուժերը, դրան հակառակ, քայքայում են լեռնային ապարներր, լցնում իջվածքներր և հարթեցնում մակերևույթր: Արտածին ուժերին միլիոնավոր տարի­ներ են անհրաժեշտ՝ լեռներր հարթեցնելու համար: Մինչդեռ ներծին ուժերը րոպեների րնթացքում կարող են հրաբխային նոր լեռներ գոյացնել:

Այսպիսով՝ ներծին ե արտածին ուժերի շնորհիվ ձևավորվել են Երկրի մակերևույթի ներկա ձևերր:

Երկրի մակերեույթի հիմնական ձևերն են հարթավայրերն ու լեռներր: Մակերևույթի այս ձևերն իրարից տարբերվում են ծովի մակարդակից իրենց բարձրությամբ: Առանձնացնում են բարձրության երկու տեսակ՝ բա­ցարձակ և հարաբերական:

Ցամաքի վրա որևէ կետի բարձրությունը ծովի (օվկիանոսի) մակար­դակից կոչվում է բացարձակ բարձրություն:

Օրինակ՝ Երեանի բարձրությունր ծովի մակարդակից մոտ 1000 մ է, իսկ Մեծ Արարատինը՝ 5165 մ: Ծովի մակարդակից Երկրի մակերևույթի ա­մենաբարձր կետր Ջոմոլունգմա (էվերեստ) լեռնագագաթն է՝ 8848 մ:

Երկու կետերի բացարձակ բարձրությունների տարբերությունը կոչվում է հարաբերական բարձրություն:

Օրինակ՝ Մեծ Արարատի հարաբերական բարձրությունր Երևանի նկատմամբ 4165 մ է, այսինքն՝  5165 մ — 1000 մ = 4165 մ:

Երկրի մակերևույթի հիմնական ձևերից ծանոթանանք հարթավայրերին:

Հարթավայրերր ցամաքի հարթ կամ թույլ բլրավետ, րնդարձակ տարածություններն են:

Հարթավայրերր զբաղեցնում են ցամաքի մակերեույթի 3/5 մասր:

Հարթավայրերն առաջանում են տարրեր ճանապարհով:

1. Լեռների քայքայման հետևանքով: Հնագույն լեռները միլիոնավոր տարիների րնթացքում արտածին ուժերի ազդեցությամբ քայքայ­վում են ու վերածվում հարթ տարածքների:
2. Ծովի հատակի բարձրացման պատճառով: Երկրակեղեի ուղղաձիգ շարժումների հետևանքով՝ նստվածքներով ծածկված ծովի հատակը դանդաղ բարձրանում է և վերածվում ցամաքի:
3. Լավային հոսքերի հետեանքով: Հրարխի ժայթքումից առաջացած լավան հոսելով լցվում է գոգավոր տարածություններ և հարթեցնում: Նման ձևով առաջացած հարթավայրերր սովորարար փոքր են լի­նում, օրինակ՝ մեր երկրում՝ Աշոցքի, Կոտայքի և այլ հարթավայ­րի։

• Գետերի ջրաբերուկների կուտակ­ման հետևանքով: Խոշոր գետերի մի­ջոցով տեղափոխված նյութերր (գլա­քար, խիճ, ավազ, տիղմ ե այլն), կուտակվելով, առաջացնում են հարթա­վայրեր: Նման եղանակով գոյացած աշխարհի խոշոր հարթա­վայրերից են՝ Ամազոնի, Մեծ Չինական, Սիջագետքի ե այլն:

Ըստ օվկիանոսի մակարդակից ունեցած րարձրության՝ հարթավայրերր լինում են դաշտավայրեր (մինչև 200 մ), րարձրավայրեր (մինչև 500 մ), սարահարթեր (500 մ-ից րարձր) ե ցածրավայրեր (օվկիանոսի մակարդակից ցածր):

Սարահարթ

 

 

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ ուժերի ազդեցությամբ է ձևավորվում Երկրի մակերևույթը:
   
   Մակերևույթի բոլոր ձեերն առաջանում են Երկրի ներքին (ներծին) ե արտաքին (արտածին) ուժերի շնորհիվ:
2. Որո՞նք են Երկրի մակերևույթի հիմնական ձևերը: Ի՞նչ է հարթա­վայրը:

   Այս ուժերի ազդեցությամբ երկրակեղևի  առանձին տեղամասեր կոտրատվում է, որոշ մասեր բարձրանում են, մյուսներր՝ իջնում, տեղի է ունենում ապարաշերտերի ծալքավորում:Հարթավայրը այն վայրն է որը հարթ է :
   
   

3. Ի՞նչ են ցույց տալիս բացարձակ և հարաբերական բարձրություն­ները:

   Երկրի մակերեույթի հիմնական ձևերն են հարթավայրերն ու լեռներր: Մակերևույթի այս ձևերն իրարից տարբերվում են ծովի մակարդակից իրենց բարձրությամբ: Առանձնացնում են բարձրության երկու տեսակ՝ բա­ցարձակ և հարաբերական:
   
   

4. Հարթավայրերն ըստ ծագման ի՞նչ տեսակների են լինում։

   Լեռների քայքայման հետևանքով: Հնագույն լեռները միլիոնավոր տարիների րնթացքում արտածին ուժերի ազդեցությամբ քայքայ­վում են ու վերածվում հարթ տարածքների:

   Ծովի հատակի բարձրացման պատճառով: Երկրակեղեի ուղղաձիգ շարժումների հետևանքով՝ նստվածքներով ծածկված ծովի հատակը դանդաղ բարձրանում է և վերածվում ցամաքի:

   Լավային հոսքերի հետեանքով: Հրարխի ժայթքումից առաջացած լավան հոսելով լցվում է գոգավոր տարածություններ և հարթեցնում: Նման ձևով առաջացած հարթավայրերր սովորարար փոքր են լի­նում, օրինակ՝ մեր երկրում՝ Աշոցքի, Կոտայքի և այլ հարթավայ­րի։

5. Հարթավայրերն ըստ բացարձակ բարձրության ի՞նչ տեսակների են լինում

(մինչև 200 մ), րարձրավայրեր (մինչև 500 մ)

November 27-28 Lesson 2

Lesson 2

Workbook: pg. 24-27

November 27-28 Lesson 1

Workbook: pg. 20-23

 

Learn the words

 

Did you put on sunscreen?

Yes , I putted it on.

No , I didn`t put it on.

 

Did you take off my sandals?

Yes , I took it off.

No , I didn`t took it off.

 

Did you turn on the TV?

Yes , I turned it on.

No , I didn`t turn it on.

 

Turn off th radio?

Yes , I turned it off.

No , I didn`t turn it off.

 

Turn up the heat?

Yes , I turned it up.

No , I didn`t turn it up.

 

Turn down the music?

Yes , I turned it down.

No , I didn`t turn it down.

 

Did you clean up the room?

Yes , I cleaned it up.

No , I didn`t clean it up.

Բաղադրյալ թվերի վերլուծությունը պարզ արտադրիչների

1. Թվերը վերլուծեք  պարզ արտադրիչների ․

Օրինակ՝  10 թիվը վերլուծենք պարզ արտադրիչների, այսինքն այն ներկայացնենք պարզ թվերի արտադրյալի տեսքով՝ 10=2‧5,  որտեղ 2-ը և  5-ը պարզ թվեր են։

 

10	2
5	5
1

 

 

• 14              14=2*7
• 21              21=3*7
• 15              15=3*5
• 16              16=2*2*2*2
• 25              25=5*5
• 32              32=2*2*2*2*2
• 42              42=21*2
• 60              60=2*3*2*5

2. Թվերը պարզ արտադրիչների վերլուծելով՝ գտեք նրանց ընդհանուր պարզ արտադրիչները․

Օրինակ՝   6 և 10 թվերի ընդհանուր  պարզ արտադրիչները  գտնելու  համար    6 և 10 թվերը   վերլուծենք պարզ արտադրիչների։

 

6	2
3	3
1

 

10	2
5	5
1

 

6=2‧3,      10=2‧5,   2-ը կոչվում է  6 և 10 թվերի ընդհանուր  պարզ արտադրիչ։

• 14 և 10           14=7*2             10=2*5                     14 – 1,2,7                10 – 1,2,5
• 10 և 25           10=2*5             25=5*5                     10 – 1,2,5                25 – 1,5
• 15 և 20           15=3*5             20=2*2*5                 15 – 1, 3 , 5             20 – 1,2,5
• 24 և 15           24=3*2*2*2     15=3*5                     24 – 1,2                   15- 1, 3 , 5
• 8 և 12             8=2*2*2           12=2*2*3                 8 – 1,2,                     12 – 1,2,3
• 12 և 10           12=2*2*3         10=2*5                    12 – 1,2                    10 – 1,2,5
• 16 և 28           16=2*2*2*2     28=2*2*7                16 – 1,2                    28-1,2,7
• 10 և 3             10=2*5             3=1*3                       10 – 1,2,5                3 – 1,3
• 7 և 8                7= 1*7             8=1*2*2*2               7 – 1,7                      8-1,2
• 5 և 12              5= 1*5             12=1*2*2*3             5 – 1,5                      12 – 1,2,3

Այն բնական թվերը, որոնք ընդհանուր պարզ արտադրիչներ չունեն, կոչվում են փոխադարձաբար պարզ թվեր։

Փոխադարձաբար պարզ են այն թվերը, որոնց ընդհանուր բաժանարարը միայն 1-ն է։

 

Օրինակ՝ 5 և 7 թվերը փոխադարձաբար պարզ թվեր են։

Առաջադրանքներ՝ 176, 177, 179, 180, 183

176, 177, 179, 180, 183

իշխել-իշխան                            հյուսել-հյուս

բժշկել-բժիշկ                              բանել-բանվոր

բացել-բացատ                             գրել-գիր

ուսուցանել-ուսուցիչ                   գործել-գոծիք

ճեղքել-ճաք                                զգալ-զգացմունք

պահել-պահակ                             հարցնել-հացում

քաջ-քաջություն                               դեղին-դեղնություն

մեծ-մեծություն                                 գունատ-գունատություն

գեղեցիկ-գեղեցկություն                     հնչեղ-հնչեղություն

հատուկ-հատկություն                      շքեղ-շքեղություն

հասարակ-հասարակություն            պերճ-պեճություն

հարմար-հարմարություն                  խեղճ-խեղճություն

տկար-տկարություն

Ա խմբի բառերը հատուկ անուններ չեն:

Բ խմբի բառերը  հատուկ  անուններ են:

Ա խմբի բառերը սովորական են , որովհետև նրանք հատուկ անուններ չեն , իսկ Բ խմբի բառերը հատուկ անուններ են:

Նրա պապը Սասունցի էր ու շատ էր պատմում սասունցիների մասին :

ՈՒզում էր նմանվել Սասունցի Դավթին:

Էպոսի վերջին հերոսը փոքր Մհերն է:

Գրքի հերոսը մի փոքր տղա է:

<<Սասունցի Դավիթ>> Էպոսում հիշատակվում է Պղնձե քաղաքը: Գտածը պղնձե մատանի էր:

Կիրակոս Գանձակեցու պատմության մեջ հանդիպում է Պղնձահանք կոչվող վանք:

Ես վստահ եմ որ Գանձասար լեռը դեռ կարդարացնի իր անունը :

Ինչեր ասես չկային` ոսկի անոթներ ու արձանիկներ, թանկարժեք զարդեր , դա մի իսկական գանձասար է:

Պետրոս Առաջինը հովանվորում էր գիտությունն ու ավեստը:

Պետրոսն առաջինը հասավ կայանին :

Ալեքսադր Մակեդոնցին գիտեր ամեն մի  իրավիճակից դուրս գալու ձև:

Էջ 140-ի առաջադրանքների լուծումները գրառեք բլոգում։

2 բաժանարար

31 , 33 , 35 , 39

211 , 47 , 491 , 653 , 83 ,

Բաղադրյալ են 340 , 282 , 6303 , 3372\

Բոլոր զույգ թվերը բաղադրյալ են բացի 2-ից:

Այո 2-սը :

Ոչ

Բաղադրյալ  17*2=34

Պարզ 17*1=17

ա) 8*<72                                                        գ) 5*+1<66                                                                         2,3,5,7                                                             2,3,5,7

բ) 3*<99                                                          դ)11*+3<124                                                                     1,3,5,7,11,13,17,19,23,29,31                         2,3,5,7

Մակերեսը բաղադրալ է և պարագիծը նույնպես:

 

ա) ( 25, 35 )                բ) ( 64,68 )                           գ) ( 1,82 )         դ) ( 93,36 )

25-1,5,25                     64-1,2,4,8,16,32,64                                       93-1,3,31,93

25-1,5,25                      68-1,2,4,17,34,68                                           36-1,2,3,6,12,18,36

 

ե) ( 18,24 )                          զ)( 66,32 )

18-1,2,3,6,9,18                    66-1,2,3,22,33,66                                                                                        24-1,2,4,6,12,24                  32-1,2,4,8,16,32

 

Այո

                                      Այո

0+10-10*10:10=0

0+10-9*9:9=1

0+10-5*5:5=5

0+20-6*14:14=14

0+30-3*27:27=27

13:12=1 (1)

15:12=1 (3)

21:12=1 (9)

ա)12 , 90 , 120 , 296 , 72430

բ)90 , 120 , 72430

գ)75 , 90 , 120 , 65 , 5 , 5635 , 72430

դ) 90 , 120 , 72430

3300+300=3600

3600:18=200

Պատ՝.200