Ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը։ Ամփոփում

1. Թվերը  պարզ արտադրիչների վերլուծելով՝ գտիր ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը․
   ա․ (70; 14);14
   7*2*5
   7*2
   բ․  ( 36; 24);12
   3*2*3*2
   2*2*3*2
   գ․  (48; 54);6
   2*3*2*2*2
   2*3*3*3
   դ․  (14; 20);2
   2*7
   2*5*2
   ե․  (52; 72; 92);
   Չունի
   զ․  (76; 36; 44):4
   2*2*19
   2*2*3*3
   2*2*11

2․ 2սմ կողմով խորանարդը ներկելու համար անհրաժեշտ է 12 գրամ ներկ։ Քանի՞ գրամ ներկ է անհրաժեշտ 6 սմ կողմով խորանարդը ներկելու համար։
9
Պ.ատ.՝9 գրամ
3.  Հինգ հաջորդական թվերի գումարը հավասար է 110-ի։ Գտնել այդ թվերը:
20+21+22+23+24=110

4. Թվերը  պարզ արտադրիչների վերլուծելով՝ գտիր ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը․
ա․ (22; 66);22
11*2
2*11*3
բ․  ( 96; 64);32
2*2*2*2*2*3
2*2*2*2*2*2
գ․  (27; 45);9
3*3*3
3*3*5
դ․  (15; 9);3
3*5
3*3

Սողոմոն Սողոմոնյան

Համացանցից որոնի՛ր և գտի՛ր հետաքրքիր տեղեկություններ Կոմիտասի կյանքից։ Նյութը տեղադրի՛ր բլոգումդ։ Պատրաստվի՛ր նաև, որ դասարանում ներկայացնես։

1899 թվականին սեպտեմբերին Կոմիտասը վերադառնում է Էջմիածին^[7]:

Նա հավաքել և գրառել է ավելի քան 3000 հայկական ժողովրդական երաժշտության նմուշներ, որոնցից ավելի քան կեսը հետագայում կորել է և միայն մոտ 1200-ն է պահպանվել: Բացի հայ ժողովրդական երգերից, նա նաև հետաքրքրվել է այլ մշակույթներով և 1904 թվականին հրատարակել քրդական ժողովրդական երգերի երբևէ գոյություն ունեցող առաջին ժողովածուն: Նրա երգչախումբը շատ եվրոպական երկրներում ներկայացրել է հայկական երաժշտությունը՝ արժանանալով այդ թվում Կլոդ Դեբյուսիի գովասանքին: 1910 թվականին Կոմիտասը հաստատվում է Կոստանդնուպոլսում՝ խուսափելով Էջմիածնի ծայրահեղ պահպանողական հոգևորականների վատ վերաբերմունքից և հայկական երաժշտությունը ներկայացնում ավելի լայն լսարանի: Կոմիտասին ջերմորեն ընդունել են հայկական համայնքներում, իսկ Արշակ Չոպանյանը նրան անվանել է «հայկական երաժշտության փրկիչ»^[9]:

Հայոց ցեղասպանության ժամանակ՝ 1915 թվականի ապրիլին, շատ այլ հայ մտավորականների հետ մեկտեղ օսմանյան կառավարության կողմից Կոմիտասը ձերբակալվում է և աքսորվում՝ բանտարկյալների ճամբար: Նրան շուտով ազատում են, որից հետո ստանում է հոգեկան խանգարում և նրա մոտ ձևավորվում է հետվնասվածքային սթրես: Կոստանդնուպոլսի ատելության մթնոլորտը և հայերի զանգվածային կոտորածների մասին լուրերը շարունակում են խաթարել նրա զգայուն հոգեկան վիճակը: Մինչև 1919 թվականը նրան սկզբում տեղավորում են թուրքական ռազմական հոսպիտալում և ապա՝ տեղափոխում Փարիզի հոգեբուժարաններ, որտեղ էլ տառապանքների մեջ անց է կացնում իր կյանքի վերջին տարիները: Կոմիտասին ընկալում են որպես ցեղասպանության զոհ և արվեստում պատկերում որպես ցեղասպանության հիմնական խորհրդանիշներից մեկը

Դասարանական աշխատանք

21. Մեկ տառ փոխելով՝ տրված բառերից նոր բառե՛ր ստացիր:
Հորդ, հարդ, ուղտ, աղտ, գիրք:
Հորդ-Հորթ
հարդ-դարդ
ուղդ-ուղթ
աղտ-աղբ
գիրք-գիր

22. Տրված բառերից նորե՛րը կազմիր՝ակ, իկ, ուկ մասնիկներով (ածանցնելով): Այդ ածանցներն ի՞նչ իմաստ են տալիս.

Ա) Աստղ-իկ
արկղիկ
թիթեռնիկ
թերթիկ
հայր-իկ
մայր-իկ
տատիկ
պապիկ
քաղցրիկ
անուշիկ

Բ) Գետ, նավ, դուռ (ն), թռչուն, որդի:
Գետ-ակ
նավ-ակ
դուռ-նակ
թռցուն-ակ
որդի-ակ
Գ) Խոզ, տաք, գառ(ն), հարս (ն)
Խող-ուկ
տաք-ուկ
գառ-նուկ
հարս-նուկ

Գործնական քերականություն

15.      Տրված բառերը երեք խմբի բաժանի՛ր և այդ խմբերի տարբերությունը  բացատրի՛ր:

Ծաղիկ. ջինջ. վազել. բուրավետ. մեծ. ժամացույց. թրթռալ. թիավարել, ջուր. ջրոտ. ուրախ. ջրել. սար. մարդ. գնալ, ծաղ­կավետ. Հրաշալի. երեխա. լողալ. վազվզել. մաքուր. նավաստի. օձ, ճկուն. սողալ, իջնել,՜բացվել, չխկչխկալ, Սև. Ինքնաթիո, առվակ. պայծառ, գոռգոռալ, գարուն, բարձրանալ, սպիտակ, թիթեռ, պահակ, նավակ. Գաղտնի, պահել, հատիկ, ոսկեզօծ, Ոսկեզօծել, երկաթյա:

Գոյական-Ծաղիկ , ժամացույց , ջուր , սար , մարդ , երեխա , նավաստի , օձ , Ինքնաթիռ , առվակ , գարուն , թիթեռ , պահակ , նավակ , հատիկ

Ածական-ջինջ,բուրավետ , մեծ , ջրոտ , ուրախ , ծաղկավետ , հրաշալի , մաքուր , Սև , պայծառ , սպիտակ , գաղտնի , ոսկեզոծ , երկայթա

բայ-վազել , թրթռալ , թիավարել , ջրել , գնալ , լողալ

16. Հականիշները (հակաոակ իմաստ ունեցող բառերը) գտի՛ր և զույգ-զույգ գրի’ր:

Միշտ. անարատ, ոչնչացնել, արատավոր, բացահայտ. թույլ. վերջին. Համաձայնել. հանգստանալ. գտնել. երբեք. Հավաքել, աջ. արթուն.քնած, հրաժարվել. առաջին, գաղտնի, ամուր, աշխատել,  կորցնել, ստեղծել, վատնել, Մերժել, ձախ:


Մերժել

միշտ – երբեք
անարատ – արատավոր
ոչնչացնել – ստեղծել
բացահայտ – գաղտնի
վերջին-առաջին
Համաձայնել – հրաժարվել
գտնել – կորցնել
աջ – ձախ
արթուն – քնած
թույլ – ամուր
հանգստանալ – աշխատել
վատնել – հավաքել

17. Ա և Բ- խմբի բառերի իմաստների տարբերությունը բացատրիր:

Ա            Բ

գոոոզ —   գոռոզանալ

ուղիղ —   ուղղել

խոնարհ – խոնարհել

կանաչ — կանաչել

Ա խմբի բոլոր գործողություններն արդեն կատարեծ են , իսկ Բ-յում գործողությունն կատարվում է

19. Բառակապակցությունների իմաստները մեկական բառով արտահայտի՛ր:

Օրինակ՝ բարձր հասակ ունեցող-բարձրահասակ:

Բարի սիրտ ունեցող, խիղճ չունեցող, բարձր ձայնով, միշտ ժպտուն, դանձը պահելու տեղ, կապույտ աչքերով, արքայի որդի, հույների երկիր,  փոքր էշ, ծաղիկներով զարդարված:

Բարի սիրտ ունեցող-բարեսիրտ
խիղճ չունեցող-անխիղճ
բարձր ձայնով-բարձրաձայն
միշտ ժպտուն-ժպտասեր
դանձը պահելու տեղ
կապույտ աչքերով-կապուտացյա
արքայի որդի-արքայաղն
հույների երկիր-հույաստան
փոքր էշ
ծաղիկներով զարդարված-ծաղկաղարդ

Ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը

Առաջադրանքներ

1. Թվերը  պարզ արտադրիչների վերլուծելով՝ գտիր ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը․
   (88; 104);8
   11*2*2*2
   13*2*2*2
     (85; 102);17
   5*17
   17*2*3
     (31; 40);
   Չունի
   (45; 48; 81);3
   5*3*3
   2*2*2*2*3
   3*3*3*3
     (260; 325; 455):5
   13*2*2*5
   13*5*5
   13*7*5
2. Մարզադպրոցի համար գնել են 258 կարճ թևերով և 215 երկար թևերով մարզաշապիկներ: Մարզաշապիկները բաժանել են փաթեթների, այնպես որ յուրաքանչյուրում լինեն միևնույն թվով մարզաշապիկներ երկու տեսակներից և օգտագործվեն բոլոր մարզաշապիկները: Ամենաշատը քանի՞ մարզիկ կստանա այդ փաթեթից: Քանի՞ մարզաշապիկ կա յուրաքանչյուր  փաթեթում:
   
   43*3*2
   11*3*5
   Պատ.՝3 մարզիկ
   
   
3. Թվերը  պարզ արտադրիչների վերլուծելով՝ գտիր ամենամեծ ընդհանուր բաժանարարը․
   (72; 96);  24
   3*3*2*2*2
   2*3*2*2*2*2
     (90; 126); 6
   3*3*5*2
   3*3*7*2
     (108; 198); 18
   3*3*3*2*2
   11*3*3*2
     (125; 200); 25
   5*5*5
   2*2*2*5*5
     (175; 324);
   Չունի
     (40; 56; 72); 8
     (120; 140; 189);
   Չունի
    ( 168; 180; 204):12
   7*3*2*2*2
   5*2*3*2*3
   17*3*2*2
   Լրացուցիչ առաջադրանք
   
4. 13 վարպետ տունը 130 օրում կառուցեցին։ Նույն աշխատանքը 26  վարպետը քանի՞ օրում կկատարեն։
   26:13=2
   130:2=65
   Պատ.՝65օրում
5. 26 ամանորյա նվերի համար 9620 դրամ վճարեցին։ 14430 դրամով քանի՞ այդպիսի նվեր կարելի է գնել։
   9620:26=370
   14430:370=39
   Պատ.՝39նվեր
6. 35 գիրքերը 25 կգ 200 գ են կշռում։ Քանի՞ այդպիսի գիրք 31 կգ  680 գ կկշռեն։
   25200:35=720
   31680:720=44
   Պատ.՝44 գիրք
   

Հայկական լեռնաշղթա

1․ Հայկական լեռնաշխարհը գտնվում է Հյուսիսային կիսագնդում:

2․Հայկական լեռնաշխարհի միջին բարձրությունը 1850 մետր է։

3․Այն մոտ 500-700 մետրով բարձր է հարևան լեռնաշխարհներից :

4․Հայկական լեռնաշխարհը աշխարհում հրաբխականության վառ արտահայտություններ ունեցող տարածաշրջաններից է։

5․Հայկական լեռնաշխարհում երկրաշարժի ուժգնությունը կարող է հասնել 11 բալի :

6․Լեռնակազմական երևույթները Հայկական լեռնաշխարհում դեռևս շարունակվում են: Դրա վկայությունն են Սարակն ու Թոնդրակ գործող հրաբուխները:

7․Հյուսիսում՝ նրա սահմանը Եշըլիրմակի գետաբերանից Սև ծովի ափագծով ձգվում է մինչև Ճորոխի գետաբերան :

8․Արևելքում Կասպիական ծովափով ձգվում է մինչև Սեֆիդռուդի գետաբերանը, հետո այդ գետահովտով (90-60 մ լայնության շերտով) ձգվելով հասնում է Կզըլուզեն գետի ակունքը ու բարձրանում է Արմածին լեռնագագաթը (3173 մ):

9․Հարավում՝ սահմանագիծը անցնում է Միջագետքի հարթավայրի հյուսիսային եզրով, որտեղով անցնում է Արաբական և Եվրասիական քարոլորտային սալերի առճակատման գիծը, ու կտրելով Եփրատը միանում է Լևանտինյան բեկվածքագծին

10․Արևմուտքում՝ Մարաշի գոգահովտով, ապա Զահան գետով շարունակվում է հոսանքով վեր, հյուսիսիսց շրջանցում Բինբողա և Կիլիկյան Տավրոս լեռնաշղթաները, հետո Կըզըլըրմակի հովտով ձգվում Սվազի գոգհովիտ: Այնուհետև անցնելով լեռնանցքային անջրպետը, մտնում է Եշիլիրմակի հովիտ ու այդ գետով ընթանում մինչև Սև ծով:

Հայկական լեռնաշխարհի տարածքը կազմում է 512 000 ք․կմ։

Լիվինգսթոն Լարնեդ. «Հոր զղջումը»

1. Պատահե՞լ է, որ  սրտնեղել ես մեծերի դիտողություններից և նեղացել նրանցից:
   
   Այո պատահել է , բայց ես միշտ շուտ եմ մոռանում այդ մասին և սկսում եմ ուրախ-ուրախ շփվել նրանց հետ:
   
   
2. Ի՞նչ ես կարծում, հե՞շտ է հայր կամ մայր լինելը: Քննարկի՛ր ծնողներիդ հետ, հարցրո՛ւ, թե նրանք քեզնից ի՛նչ են սպասում:
   
   Ինձ թվում է , որ շատ դժվար է ծնող լինել , որովհետև նրանք շատ բան են անում:Օրինակ նրանք պետք է աշխատանքի գնան , երեխաներին հետևել և տան գործերը անել:

Քիմիական ռեակցիա

Բերե՛ք քիմիական ռեակցիայի օրինակներ, որոնց դեպքում նկատվում է
ա) Գույնի փոփոխություն – երկաթի ժանգոտվելը , երկաթը ուժեղ տաքացնելուց , լուցկին վառելուց
բ)լույս է անջատ­վում -լուցկու վառվելը
գ) հոտ է տարածվում -տարբեր նյութերի այրումը

Բնագիտություն

1.Ի՞նչ է ուսումնասիրում բնագիտությունը։
Բնությունը

2.Ի՞նչ հատկություններով են օժտված պինդ մարմինները:

Պինդ մարմինը ձև ունի

3. Ի՞նչ հատկություններով են օժտված հեղուկները։

Հեղուկները ընդունում եմ այն տարայի ձևը , որի մեջ լցվում են, հատկություն ունի սողալու , փոքր անցքերով անցներու և ծորալու:

4. Ի՞նչ է հատակագիծը:

գծագրի

5.Ի՞նչ է Համաշխարհային օվկիանոսը։

Ամենամեծ օվկյանոսը

6.Որո՞նք են կենդանի օրգանիզմներին բնորոշ հատկանիշները։

Մեծանալ , քնել , շարժվել , ուտել , շնչել , արթնանալ , մահանալ , ծնվել , կռվոել , վախ , տեսնել , թառթել , խոսալ , սիրել , պաշպանել

Գործնական քերականության

12. Ինչպիսի՛  հարցին պատասխանող բառերը տեքստից հանի՛ր:

Համեմատիր. տրվա՞ծ, թե՞ ստացված տեքստում է վերաբերմունք արտահայտված:

Ասում են. Թե կոկորդիլոսն իր զոհին ուտելուց հետո արցունքներ է թափում: Ի՞նչ է. կոկորդիլոսը զոհին  խղճո՞ւմ Է: Մարդիկ ասում են. որ կերածը  մարսելու ժամանակ նրա օրգանիզմում ուրիշ գեղձեր էլ են գրգռվում, որից և աչքերից թափվող հեղուկ է աոաջանում: Այդ լացը նկատի ունեն. երբ մեկի մասին ասում են, թե՝ «կոկորդիլոսի արցունք Է թափում»:

Ասում են. Թե դաժան կոկորդիլոսն իր խեղճ զոհին ուտելուց հետո իսկական արցունքներ է թափում: Ի՞նչ է. վայ­րենի կոկորդիլոսը թշվառ զոհին  խղճո՞ւմ Է: Գիտակ մարդիկ ասում են. որ կերածը  մարսելու ժամանակ նրա օրգանիզմում ուրիշ գեղձեր էլ են գրգռվում, որից և աչքերից թափվող արցունքանման հեղուկ է աոաջանում: Այդ սուտ, կեղծավոր լացը նկատի ունեն. երբ մեկի մասին ասում են, թե՝ «կոկորդիլոսի արցունք Է թափում»:

Տրված տեքստում է վերաբերմունք արտահայտված:

13. Շարունակի՛ր (հարցերին պատասխանելով’ գրավոր պատմի՛ր):

Մի օր ճամփա ընկանք ու գնացինք աշխարհ տեսնելու: Գնացինք. գնացինք. շատ թե քիչ. մեր իմացած ու չիմացած երկրներն անցանք, սարերն անցանք, ծովերն անցանք, անապատն անցանք, մեկ էլ դեմներս մի գունավոր քաղաք փռվեց: Որ մտանք, զարմանքից բերաններս բաց մնաց: Քաղա՛ք. դու քաղա’ք. ոչ մի բան միագույն չէր:

Տներն ինչի՞ց էին կառուցված: Ծառերը. թփերն ու ծաղիկներն ինչպիսին էին: Կենդանիներն ինչպիսի՞ն էին: Ինչպիսի՞ քաղաք էր: Ինչի՞ց էր քաղաքն այդպիսին դարձել: Մարդիկ ի՞նչ տեսք ունեին. Ինչպիսի՞ն էին. Ինչո՞վ էին զբաղվում: Ձեզ ինչպե՚՞ս ընդունեցին: Ի՞նչ արեցիք այդտեղ:

Տները կավիճից էին կառուցված ։ Ծառերը. թփերն ու ծաղիկներն գույնըզգույն էին : Կենդանիները շատ մեծ էին : Այդ քաղաքը շատ տարօրինակ էր : Այդ քաղաքը եղել է հին այլմոլորակայիների տունը:Մարդիկ շատ տարօրինակ տեսք ունեին և նրանք միշտ երգում էին:Մեզ շատ սիրով ընդունեցին: Մենք այդտեղ նրանց հետ երգում էինք։