Ամփոփում

1․ Մթն․ ճնշում= է 750մմ սնդ․ սյուն։ Որքա՞ն է սնդ․ սյան բարձրությունը Տորիչելի խողովակում?
750մմ։
2. Գրիր ճնշումը սահմանող բանաձևեր։
p=F/S
P= pgh

3․ Գրիր Արքիմեդյան ուժի բանաձևը։
FA=pgV
4․ Ո՞ր դեպքում է մարմինն ամբողջությամբ խորասուզվում հեղուկի մեջ։
Մարմինն ամբողջությամբ խորտակվում է հեղուկի մեջ երբ նրա խտությունն ավելի մեծ է հեղուկի խտությունից
5․ Որքա՞ն է ջրածնով լցված 20մ³ ծավալով օդապարիկի վերամբարձ ուժը գետնից 10կմ բարձր․ վրա։Օդի խտությունը=0,414կգ/մ3:
P= pgh=0.414*20*10=82.8

§45. Հեղուկի և գազի ազդեցությունը նրանց մեջ ընկղմված մարմինների վրա: §46. Արքիմեդի օրենքը:

Դաս 29.  (10.05 – 13.05)

1.Ո՞ր ուժն ՝ կոչվում Արքիմեդի ուժ:
 Հեղուկի կամ գազի մեջ ընկղմված մարմնի վրա ազդում է դուրս մղող մի ուժ, որն ուղղված է ուղղաձիգ դեպի վեր, հավասար է մարմնի արտամղած հեղուկի կամ գազի կշռին և կիրառված է դուրս մղվող մարմնի ծանրության կենտրոնին։

2.Ինչպե՞ս է ուղղված Արքիմեդյան ուժը:
Դեպի վեր

3.Ինչու՞ շունը ջրում հեշտությամբ դուրս է քաշում խեղդվող մարդուն, սակայն հանելով ափ, չի կարողանում մարդուն տեղից շարժել:
Որովհետև ջրի մեջ ջրի վեր ազդող ուժը քչացնում է մարդու քաշը։

4. Ինչպես կարելի է համոզվել, որ հեղուկի մեջ ընկղմված մարմնի վրա հեղուկն ազդում է դուրս մղող ուժով:
Քարը օդում պահելուց մարդու ձեռքը ավելի շատ է ուժ գործադրում քարի վրա քան ջրի մեջ։

5.Նկարագրեք փորձ, որն ապացուոցում է արքիմեդյան ուժի գոյությունը  գազերում:
Վերցրեք մի հատ փուչիկ և դրեք կշեռքին կշեռքի մյուս մասին փուչիկաի քաշին հավասա կշիռ ունեցող կշռաքար իսկ հետո փուչիկի մեջից հանեք ոդը դուք կտեսնեք որ փուչիկը կշեռքի վրա ներքև է իջնում

6.Որն է հեղուկաում արքիմեդյան ուժի աաջացման պատճառը:
Ճնշումը

7.Ինչ մեծություններից է կախված Արքիմեդյան ուժը:
ճնշում
գրավիտացիա

8.Ձևակերպել Արքիմեդի օրենքը:

9.Նկարագրեք փորձ, որով կարելի է ստուգել Արքիմեդի օրենքը:
Քարը օդում պահելուց մարդու ձեռքը ավելի շատ է ուժ գործադրում քարի վրա քան ջրի մեջ։

§42. Մթնոլորտային ճնշման կախումը բարձրությունից: §43. Ջրմուղ: Մխոցավոր հեղուկային պոմպ: §44. Ջրաբաշխական մամլիչ:

Դաս 28.  (02.05 – 06.05)

1.Ինչպե՞ս է փոփոխվում մթնոլորտային ճնշումը Երկրի մակերևույթից վեր բարձրանալիս:
Երկրի մակերևույթից վեր բարձրանալիս օդի շերտի հաստությունը նվազում է, և նրա գործադրած ճնշումը փոքրանում է:

2.Ինչու է մթնոլորտային ճնշման արժեքը կախված տվյալ վայրի բարձրությունից:
Որովհետև վեր բարձրանալիս ճնշումը նվազում է:

3.Ինչ նմանություն կա հեղուկի սյան և մթնոլորտային օդի սյան ստեղծած ճնշումների միջև:
Նրանք երկուսն էլ ճնշվում են

4.Կարելի՞ է արդյոք մթնոլորտային ճնշումը հաշվարկել հիդրոսատատիկ ճնշման բանաձևով: Ինչու՞:
Ոչ, որովհետև նա չափում է ուրշ բան

5.Ինչ է բարձրաչափը?
Մթնոլորտի ստորին շերտում յուրաքանչյուր 11մ բարձրանալիս ճնշումը նվազում է սնդիկի սյան 1 մմ-ի չափով: Իմանալով այս կապը՝ կարելի է անհեղուկ ծանրաչափի սանդղակն աստիճանավորել այնպես, որ այն ցույց տա վերելքի բարձրությունը: Այդպիսի սարքը հայտնի է որպես բարձրաչափ:

6.Ինչ սկզբունքով է գործում ջրմուղը:
Երկու խողովակներն էլ լցնենք ջրով: Եթե վերին ծորակը բացենք, ապա նրանից ջուրը կհոսի այնքան ժամանակ, մինչև ջրի մակարդակին: Նույնը տեղի կունենա միջին և տորին ծորակները բացելիս: Ուրեմն՝ ծորակներից ջուրը կհոսի այնքան ժամանակ, քանի դեռ ձախ խողովակում ջրի մակարդակն ավելի բարձր է ծորակների մակարդակից: Այս սկզբունքի վրա է հիմնված ջրմուղի աշխատանքը

8.Ինչ է ջրաբաշխական մամլիչը:
Ջրաբաշխական մամլիչի հիմնական մասը բաղկացած է տարբեր տրամագծերով երկու գլաններից, որոնք միացված են խողովակով, լցված են հեղուկով (ջրով կամ հանքային յուղով) և փակված գլանների պատերին կիպ հպված շարժական մխոցներով:

9.Ո՞ր օրենքի հիման վրա է գործում ջրաբաշխական մամլիչը:
Այն գործում է Պասկալի օրենքի հիմման վրա՝ Հեղուկներն ու գազերը իրենց վրա գործադրվող ճնշումը միատեսակ են հաղորդում բոլոր ուղղություններով:

§39. Մթնոլորտային ճնշում: §40. Մթնոլորտային ճնշման չափումը: Տորիչելիի փորձ:

1.Ինչպես կարելի է ապացուցել օդի առկայությունը մեր շրջապատում:
Երկրագնդի մթնոլորտը կազմող գազերի խառնուրդն ընդունված է անվանել օդ։
2.Ինչ է մթնոլորտը:
Երկրագունդը շրջապատող գազային թաղանթը կոչվում է մթնոլորտ։
3.Ինչ գազերից է հիմնականում բաղկացած մթնոլորտը: 
Օդի բաղադրության մեջ մտնում են ազոտ (78%), թթվածին (21%) և այլ գազեր (1%)։

4.Ինչու մթնոլորտի մասնիկները չեն հեռանում Երկրից դեպի տիեզերք:
Մթնոլորտի մասնիկները չեն հեռանում Երկրից դեպի տիեզերք, որովհետև Երկիրը ձգում է, մթնոլորտի մասնիկները։
Երկրագնդի ձգողականության պատճառով օդի վերին շերտերը ճնշում են միջին շերտերին, իսկ վերջիններս էլ՝ ստորին շերտերին։
5.Ինչու մթնոլորտի մասնիկները չեն կուտակվում Երկրի մակերևույթին:
Եթե Արեգակը չջերմացներ մթնոլորտը,  ապա վերջինս մասնիկները, Երկրի ձգողության ազդեցությամբ, ի վերջո կհավաքվեին Երկրի մակերևույթին։
6.Ինչու է օդը ճնշում գործադրում մարմինների վրա:
Օդի կշռով պայմանավորված ամենամեծ ճնշումը երկրագնդի մակերևույթի և մակերևույթի վրա գտնվող բոլոր մարմինների վրա է:
7.Ինչն են անվանում մթնոլորտային ճնշում:
Երկրագնդի մթնոլորտի կողմից նրանում գտնվող մարմինների վրա գործադրվող ճնշումը կոչվում է մթնոլորտային ճնշում։
8.Ինչու է ջուրը խողովակում  բարձրանում  մխոցի հետևից:
Դա տեղի է ունենում այն պատճառով, որ մխոցի ազատած ծավալը մթնոլորտային ճնշման հետևանքով իսկույն լցվում է ջրով։

Ճնշման ուժ և ճնշում

1. Որ ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում ճնշում: Գրեք բանաձևը:
   
   P=F:S
   
2. Ինչ ֆիզիկական իմաստ ունի ճնշումը: 
   
   

1. 
   
2. Որոնք են ճնշման միավորները:
   
   Պա
   կՊա
   ՄՊա
   
3. Ինչով է պայմանավորված գազի  «ինքնակամ» ընդարձակումը:
   
   Արտաքին ազդեցությունների բացակայության պատճառով գազն ինքն իրեն շարունակ ընդարձակվում է։
   
4. Ինչու են գազերը ճնշում գործադրում անոթի պատերին:
   
   Գազի ճնշումն անոթի պատերի (և գազի մեջ գտնվող մարմնի) վրա պայմանավորված է գազի մոլեկուլների հարվածներով: Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ գազը նույն մեծության ճնշում է գործադրում բոլոր ուղղություններով։
   
5. Ինչ է նշանակում հեղուկները  «հոսուն» են:
   
   Հեղուկները հոսում են, որովհետև դրանց առանձին մասնիկները շարժվում են իրար նկատմամբ։ Հոսունության հետևանքով հեղուկի ձևը փոփոխելիս չեն ծագում առանձգականույան ուժեր։
   
6. Ինչու է հավասարակշռության վիճակում հեղուկի ազտ մակերևույթը հորիզոնական:
   
   Հեղուկի և պինդ մարմնի հպման ուղությունը ուղահայաց է
   
7. Բերել հեղուկի ճնշման ուժերի դրսևորման մի քանի օրինակներ:

Ճախրակ

1․Ինչ է ճախարակը:.

Ճախարակ կոչվում է փորակ ունեցող անիվը, որը կարող է պտտվել գոտե կապի մեջ ամրացված առանցքի շուրջը:

2․Ճախարակի ինչ տեսակներ գիտեք:

Ճախարակ, անշարժ ճախարակ, շարժական ճախարակ, բազմաճախարակ։

3․Որ ճախարակն է կոչվում անշարժ:

Անշարժ կոչվում է այն ճախարակը, որի առանցքն ամրացված է և բեռներ բարձրացնելու ժամանակ ո՛չ իջնում է, ո՛չ բարձրանում: 

4․Որ ճախարակն է կոչվում շարժական;

Շարժական կոչվում է այն ճախարակը, որը շարժվում է բեռի հետ միասին:

5․Ինչ նպատակով է օգտագործվում անշարժ ճախարակը:

Անշարժ ճախարակը օգտագործվում է ուժի ուղղությունը փոփոխելու համար։

6․Ինչ նպատակով է օգտագործվում շարժական ճախարակը: Այն օգտագործելիս որքան ենք շահում ուժի մեջ:

Այս ճախարակը թույլ է տալիս որոշակի ուժով դրանից երկու անգամ ավելի մեծ ուժ հավասարակշռել։

Պարզ մեխանիզմներ , խնդիրները համար 118-127

118) Հենման կետ =O
Կիրառման կետ =A , B
Բազուկ = OB ,AO
119) ա=30 , բ=10
121) մեծ գնգից 0,25 մ ձախ

122) այո
123)0,4:0,1=4
160:4=40
124) նույնը
125)20*2=40
126)0,4:2=0,2
127)2*2=4

Պարզ մեխանիզմներ

1. Որոնք են պարզ մեխանիզմները: Ինչ պարզ մեխանիզմներ գիտեք:

Այն սարքերը, որոնք ծառայում են ուժերի մոդուլները կամ ուղղությունները փոփոխելու համար կոչվում են մեխանիզմներ:

Պարզ մեխանիզմներ՝լծակ,ճախարակ,թեք հաթություն,ոլորան պտուտակ և այլն:

2. Ինչ նպատակով են օգտագործվում պարզ մեխանիզմները:

Պարզ մեխանիզմները հնարավորություն են տալիս փոքր ուժերի միջոցով մեծ ծանրություններ տեղափոխելու

3. Ինչ է լծակը:

Լծակը ամենատարածված պարզ մեխանիզմն է, դա սովորաբար մի ձող է, որը կարող է պտտվել հենարանի շուրջը:

4. Ինչն են անվանում ուժի բազուկ:

Հենման կետից մկչև ուժի ազդման գիծ հեռավորությունը կոչվում է ուժի բազուկ:

5. Ինչպես կորոշեք ուժի բազուկը:

Ուժի բազուկը որոշելու համար պետք է հենման կետից ուղղահայաց իջեցնել դեպի ուժի ազդման գիծ, այդ երկարությունն էլ կլինի ուժի բազուկը:

6. Ինչպիսի ազդեցություն են գործում ուժերը լծակի վրա:

Բեռի ուժը ազդում է լծակի մրա վերևից դեպի ներքև, և նաև ազդում է երկրի ձգողության ուժը, որը նույնպես ազդում է լծակի վրա դեպի ներքև:

7. Որն է լծակի հավասարաակշռության պայմանը:

Լծակը կմնա հավասարության մեջ, եթե իր վրա ազդող ուժերը հակադարձ համեմատական լինեն այդ ուժերի բազուկներին:

9. Օգտվելով նկարից՝  բացատրեք մկրատի գործողությունը, որպես լծակ:

Մկրատի բռնակների վրա գործադրվում է ուժը, պտուտակը հենման կետն է, իսկ մկրատի սայրը մեծացնում է ուժը:

ԱՇԽԱՏԱՆՔ ԵՎ ՀԶՈՐՈՒԹՅՈՒՆ:

1. Երբ է ֆիզիկայում օգտագործվում  ՛՛աշխատանք՛՛  հասկացությունը:
   Երբ մարմնի վրա ուժ է ազդում և այդ ուժի ազդեցությամբ այդ մարմինը շարժմում է։
2. Ինչ պայմաններ են անհրաժեշտ մեխանիկական աշխատանք կատարելու համար:
   
   Մեխանիկական աշխատանք կատարելու համար անրաժեշտ է ուժ և անցած ճանապարհ ։
3. Ինչ մեծություններից է կախված մեխանիկական աշխատանքը:
   Մեխանիկական աշխատանքը կախված է ուժից և ճանապարհից
4. Ինչպես հաշվել աշխատանքը: Որն է աշխատանքի բանաձևը:
   A=Fs
5. Ինչ միավորով է արտահայտվում աշխատանքը միավորների ՄՀ-ում:
   Միավորների ՄՀ-ում որպես աշխատանքի միավոր ընդունում են 1Ն ուժի աշխատանքը՝ ուժի ուղղությամբ 1մ ճանապարհ անցնելիս: Այդ միավորն անվանում են ջոուլ՝ ի պատիվ անգլիացի գիտնական Ջեմս Ջոուլի:
6. Ինչու է սահմանվում հզորություն մեծությունը:
7. Ինչն է կոչվում հզորություն:
   Հորիզոնություն է կոչվում աշխատանք ։ ժամանակ
8. Ինչպես հաշվել հզորությունը: Որն է հզորության բնաձևը:
   N=A:t
9. Ինչ միավորով է չափվում հզորությունը միավորների ՄՀ-ում:
   Միավորների ՄՀ-ում հզորության միավորը 1 վատտն է (1Վտ):
   

Բանաձևեր

P=խտություն
M=զանգված
V=ծավալ
Խտություն=զանգված ։ ծավալ
F=M:V

F=Ուժ ձգողականության
m=զանգված
g=Գռավիտացիյա
Ուժ=Զանգված * գռավիտացիյա
F=m*g

F=Առաձգականության ուժ
X=Դեֆոռմացման չափ
K=կոշտություն
Առաձգականության ուժ=Դեֆոռմացման չափ*կոշտություն
F=XK

P=Կշիռ
m=զնգված
g=Գռավիտացիյա
Կշիռ=զնգվածԳռավիտացիյա P=mg