Տառային արտահայտություններ

1) Բերեք տառային արտահայտությունների օրինակներ:

A+B, G+H, E+A.

2) Օգտվելով բերված նմուշօրինակից՝ հաշվեք տրված տառային արտահայտության արժեքը.

ա) 10-4x, երբ x=-5

Լուծում: Երբ x=-5, ապա 

10-4x=10-4*(-5)=10+20=30

բ) 2x+1, երբ x=5

2*5+1=11

գ) 6+8x, երբ x=-1
6+8*(-1)=-2

դ) 5-4a, երբ a=2
5-4*2=-3

ե) 3-7b, երբ b=-3:
3-7*(-3)=-18

3) Հաշվել տառային արտահայտության արժեքը.

ա) ab, երբ  a=34, b=135
ab=34×135=4590

բ) 2(a+b), երբ a=310, b=112
310+112=422

գ) abc, երբ a=13, b=112, c=2:
abc=13*112*2=2912

4)  Քառակուսու կողմը a է: Գրեք քառակուսու պարագծի և մակերեսի բանաձևերը:

a*4=

5) Գրեք (a+b) և (3-c)երկու հանրահաշվական արտահայտությունների գումարը, տարբերությունը, արտադրյալը և քանորդը:
a+b3-c

«Ի°նչ է մեզ հարկավոր, որ թևեր աճեն»

Շտապե՛ք երեխաներ, թռչել ենք սովորելու:
Ի ՞նչ է մեզ հարկավոր, որպեսզի թևեր աճեն:

Հարկավոր է  ձգտում:

Դուք տեսե ՞լ եք՝ ինչպես են մրջյունները մրջնանոցում աշխատում: Նրանք տքնաջան կերպով կառուցում են իրենց պետությունը:

Դուք տեսե ՞լ եք՝ ինչպես են մեղունե րը փեթակ  ստեղծում, ինչպես են բզզալով հավաքում մեղրը: Մեղուները ձգտում ունեն:

Տեսե ՞լ եք՝ ինչպես են կռունկները սեպաձև թռչում: Կռունկները ձգտում ունեն:

Իսկ ինչպես է առվակը սարն ի վար իջնո ՞ւմ: Առվակը նույնպես ձգտում է:

Ոչ մի բան, նույնիսկ՝ քարը, գոյություն չունի առանց ձգտումի:

Ձգտում է Բնությունը, ձգտում է Տիեզերքը:

Մարդկության զարգացումը ձգտման արդյունք է:

Կանգառը մահ է,  ռիթմից ընկնելը՝  սկսվող վայրէջք, իսկ ձգտման լարումը՝  նորի սկիզբ:

Մեզանից յուրաքանչյուրը գիտի՝ ինչ ասել է  ձգտման ուժ, իսկ մեր ներսում կա նաև այն իրագործելու  ուղեցույցը:

Ձգտումն է ստեղծում գեղեցկություն և ներդաշնակություն ինչպես Երկրում, այնպես էլ՝ Երկնքում:

Շտապե՛ք երեխաներ, թռչել ենք սովորելու:

Ձեր մաքուր ձգտումները ապագայի մասին հուշումներ են մեզ համար. հասկանում ենք, թե ինչ պետք է մենք  անենք:

Տեսեք՝ ինչ գեղեցիկ են ասել իմաստունները:

Ձգտումը Բարձրագույն Մտքի զարդն է:

Ձգտումը բոլոր քարանձավների բանալին է:

Ձգտումը արծվի թև է:

Առաջադրանքներ

Ի՞նչ է ձգտումը, համաձա՞յն ես, որ մարդկության զարգացումը ձգտման արդյունքն է:

Առաջ գնալ, ինչ-որ բանի հասնել:
Այո ես համաձայն եմ որ, մարդկանց զարգացումը ձգտման արդյունքն է:

Ինչի հետ կհամեմատես ձգտումը:

Ձեռքբերումների:

Ի՞նչ է հարկավոր, որպեսզի թևեր աճեն . ստեղծագործական աշխատանք, շարադրի՛ր մտքերդ:

Թևեր աճել, դա փոխաբերական է, այսինքն որ հույս ունենաս, և որ նոր շունչ առնես և իրագործես ուզածտ, ձգտես և հասնես ուզածիտ:

Մեկնաբանի’ր` «Կանգառը մահ է,  ռիթմից ընկնելը՝  սկսվող վայրէջք, իսկ ձգտման լարումը՝  նորի սկիզբ»:

Գործնական աշխատանք

 1. Առանձնացրո՛ւ այն բառերը, որոնք ժխտական նախածանց ունեն:
Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անիվ, անսիրտ, անահ, անուշ, անմահ, անուն, դժոխք, դժգոհ, դժբախտ, դժնի, դժկամ, ապագա, ապարդյուն, ապերախտ, ապուր, ապաշնորհ, ապուշ, ապտակ, տարի, տկար, տհաճ, տպել, տգեղ, տխուր, չամիչ, չտես, չկամ, չարիք:

անարվեստ,անդեմ,անդուռ,անսիրտ,անահ,նմահ,դժգոհ,դժբախտ,ապաշնորհ,չտես,չկամ
2.Գործողության անունը դարձրո՛ւ այդ գործողության հետ կապված առարկայի անուն :  Գրի՛ր գործածված ածանցները:
Օրինակ՝ քերել-քերիչ

Գրել, կապել, քամել, թակել, ըմպել, բացել, գործել, խաղալ, ուտել, խմել, հագնել, ձգել, փակել, խթանել, փաթաթել, ճոճել, գանձել, զսպել, ջնջել, ծածկել, կապել, օրորել:

Քերել-քերիչ, գրել-գրիչ, կապել-կապիչ, քամել-քամիչ, թակել-թակիչ, ըմպել-ըմպելիք, բացել-բացիչ, գործել-գործիք,խաղալ-խաղալիք, ուտել-ուտելիք, խմել-խմիչք, հագնել-հագուստ, ձգել-ձգիչ, փակել-փակիչ, խթանել-խթանող, փաթաթել-փաթաթիչ, ճոճել-ճոճանակ, գանձել-գանձարան, զսպել-զսպիչ, ջնջել-ջնջիչ, ծածկել-ծածկոց, կապել-կապիչ, օրորել-օրորոց:

Թվային արտահայտություններ

1) Գտեք արտահայտության արժեքը.

ա) 6,965 + 24,4=31,365    
բ) 12,3(-12)+34=-113,6

2) Երկու բնակավայրերից, որոնց միջակա հեռավորությունը 45կմ է, միաժամանակ իրար հանդեպ դուրս եկան երկու հետիոտն: Որքա՞ն կլինի նրանց միջակա հեռավորությունը 3ժ հետո, եթե հայտնի է, որ մի հետիոտնի արագությունը 4կմ/ժ է, իսկ մյուսինը՝ 5կմ/ժ:
45-3*(4+5)=18
Պատ․՝18

3) Գտնել 8.5 թվի 120%-ը:
8.5/100*120/1=8.5/5*6/1=51/5=10.2

4) Ի՞նչ նշան կարելի է դնել այս երկու արտահայտությունների միջև 36:9+183 և 128-120:3
187 > 88
5) Կազմեք թվային արտահայտություն, որի արժեքը հավասար է 100; 0,2; -4:
50+50 =100
0,2=1,1-0,9
4-8 = -4

6) Գրեք՝

ա) (-2) և 3 թվերի արտադրյալը,
(-2)*3=-6

բ) 12 թվի կրկնապատիկը,
12*2=24

գ) 0,5 և 4 թվերի քանորդը,
5/10:4/1=5/10*1/4=1/2*1/4=1/8

դ) 5 թվի եռապատիկը,
5*3=15

ե) 2 և 3 թվերի գումարի կրկնապատիկը,
2*(2+3)=10

զ) 4 թվի և 6 թվի կրկնապատիկի արտադրյալը:
(2*4)*(2*6)=96

7) Զբոսաշրջիկը 1 ժամ գնաց 5 կմ/ժ արագությամբ և 4 ժամ՝ 4 կմ/ժ արագությամբ: Որոշեք զբոսաշրջիկի միջին արագությունը նրա անցած ճանապարհամասում:

(5+4*4):5=4.2
պատ․՝4.2

Լրացուցիչ առաջադրանքներ

8) 300 գ զանգվածով առաջին համաձուլվածքը պարունակում է 40% անագ, իսկ 200 գ զանգվածով երկրորդ համաձուլվածքը՝ 30% անագ: Որոշեք այդ համաձուլվածքները իրար հետ ձուլելուց ստացված նոր համաձուլվածքում անագի պարունակության տոկոսը:
45%

9) Կարի արհեստանոցում կարել են 16 միանման վերարկու և մի քանի միանման կոստյում՝ օգտագործելով ընդամենը 100 մ 40 սմ գործվածք։ Մեկ վերարկուի համար օգտագործվել է 3 մ 35 սմ գործվածք, իսկ մեկ կոստյումի համար՝ 25 սմ-ով ավելի։ Քանի՞ կոստյում է կարվել։
16*3.35=53.6
100.40-53.6=46.8
3.35+25=28.35
46.8 : 28.35=2
պատ․՝2

10) Զբոսաշրջիկն իր ուղեկցողին խնդրեց պարզել՝ ստախո՞ս, թե՞ ճշտախոս է հեռվում կանգնած մարդը: Ուղեկցողը վերադարձավ և պատասխանեց՝ «Ասում է, որ ճշտախոս է»: Ստախոս է, թե՞ ճշտախոս է ուղեկցողը:
Պատ․՝ճշտախոս է

Բաղաձայնների ուղղագրությունը Բ-Պ-Փ, Գ-Կ-Ք, Դ-Տ-Թ

Վարժություն 1։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով բ, պ կամ փ։

Գա….րիել, ս….րթնել, ս….րդել, դար….աս, դար….ին, շամ….ուր, եր….,
ի….րև, խա….ել, խարխա….ել, Հակո…., համ….երել, ջրար….ի, համ….ույր,
փր….ուր, հա….ճեպ, հա….շտակել, հար….ել, նուր…., շա….աթ, որ…., Սերո….,
ա….շել, սուր…., սր….ել, հղ….անալ, ուր….աթ, Քերո…., թ….րտալ, աղ….անոց,
ցայտաղ….յուր, եղ….այր, ող….։

Գաբրիել, սփրթնել, սպրդել, դարպաս, դարբին, շամփուր, երբ, իբրև, խաբել, խարխափել, Հակոբ, համբերել, ջրարբի, համբույր, փրփուր, հապճեպ, հափշտակել, հարբել, նուրբ, շաբաթ, որբ, Սերոբ, ապշել, սուրբ, սրբել, հղփանալ, ուրբաթ, Քերոփ, թպրտալ, աղբանոց, ցայտաղբյուր, եղբայր, ողբ։

Վարժություն 2։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով գ, կ կամ ք։

Ան….ամ, ավա…., կողպե…., գո…., եր…., զու….ել, թա….ավոր, վարա….ել,
թար….մանել, կարա…., կար…., հա….նել, հան….ափոր, հո….նել, հո….ի,
հո….նակի, ձա…., ձի…., տարեր…., ճի…., ճրա…., մարա…., մար….արե,
մար….արիտ, փեղ…., տրտմաշու…., փող…., նորո….ել, շո…., ո….ի, բազրի….,
պատարա…., պար….և, սու…., արտասու…., փա….ցնել, թա….ցնել, ուրա….,
օ….նել, Օ….սեն, վարուցան…., քսու…., օ….ուտ։

Անկամ, ավագ, կողպեք, գոգ, երկ, զուգել, թագավոր, վարակել,
թարգմանել, կարագ, կարգ, հագնել, հանքափոր, հոգնել, հոգի,
հոգնակի, ձագ., ձիգ, տարերք, ճիգ, ճրագ, մարագ, մարգարե,
մարգարիտ, փեղք, տրտմաշուք, փողք, նորոգել, շոգ, ոգի, բազրիք,
պատարագ, պարգև, սուգ, արտասուք, փակցնել, թագցնել, ուրագ,
օգնել, Օգսեն, վարուցանք, քսուք, օգուտ։

Վարժություն 3։ Արտագրե՛լ՝ ըստ անհրաժեշտության լրացնելով դ, տ կամ թ։

Աղո….ք, ար….ար, ար….են, ար….յոք, ար….յունք, թփու…., ար….ուկ, բար….,
բեր…., բուր…., դա….ար, դր….ել, եր….իկ, եր….ում, զար…., լաջվար…., զվար….,
լեր….անալ, լյար…., խն….իր, խոր….ուբոր…., թուղ…., կար….ալ, կեն….անի,
հաղոր….ել, պա….գարակ, մար…., նյար…., ս….ափվել, թա….երական, Նվար….,
որ…. (ճիճու), որ…. (խաղողի վազ), որ….ի, վար…., Վար….ան, վար….ապետ,
շքեր…., Վար….գես, վր….ովել, օ…., օրիոր…., գնոր…., ժողովուր…. խր….վիլակ,
ըն….ամենը, ըն….հակառակը, փար….ամ, ըն….հանուր, ըն….ունակ, ըն….ունել,
ըն….արմանալ։

Աղոթք, արդար, արդեն, արդյոք, արդյունք, թփուտ, արդուկ, բարդ, բերդ, բուրդ, դադար, դրդել, երթիկ, երդում, զարդ, լաջվարդ, զվարթ, լերդանալ, լյարդ, խնդիր, խորդուբորդ, թուղթ, կարդալ, կենդանի, հաղորդել, պատգարակ, մարդ, նյարդ, սթափվել, թատերական, Նվարդ, որդ (ճիճու), որթ(խաղողի վազ), որդի, վարդ, Վարդ.ան, վարդապետ, շքերթ, Վարդգես, վրդովել, օդ, օրիորդ, գնորդ, ժողովուրդ, խրտվիլակ, ընդամենը, ընդհակառակը, փարթամ, ընդհանուր, ընդունակ, ընդունել, ընդարմանալ։

Գործնական աշխատող 27.09 .21

1. Ուղղագրական բառարանից դո՛ւրս գրիր բառեր, որոնք բավարարեն տրված պայմաններին:

Օրինակ՝

5 տառ, 6 հնչյուն — երանգ:

4 տառ, 6 հնչյուն – Տաթև
5 տառ, 6 հնչյուն – երանգ
6 տառ, 7 հնչյուն – Երագազ (Կենդանիների որսալու հատուկ ցանց)
8 տառ, 10 հնչյուն – որովհետև

2․ Տրված բառազույգերում ընդգծված արմատները համեմատի՛ր և գրի՛ր, թե ինչ փոփոխոթյուն է կատարվել:

Օրինակ՝

տպագիր, գրաճանաչ — ի-ն դարձել է ը:

Հայրենասեր, սիրալիր: Սպառազեն,զինավառ: Անիղձ, ըղձալի: Լայնասիրտ, սրտագին: Մեծատուն, տնական: Բազմագույն, գունագեղ: Հետախույզ, հետախուզել:

3․Տրված բաղադրիչներով բառեր կազմի՛ր և նշի՛ր, թե ինչ հնչյունափոխություն է կատարվել:

Ոսկի + ա + գույն – Ոսկեգույն
փոշի + ա + կուլ – փոշեկուլ
տարի + ա + վերջ – տարեվերջ
այգի + ա + պան – այգեպան
բարի + ա + կամ – բարեկամ

4․ Որտեղ պետք է, կետի փոխարեն յ գրի՛ր: Ո՞ր դեպքում գրեցիր յ—ն:

Հա.ացք, հա.ելի, հո.ակապ, մի.ացում, ձի.արշավ, տի.եզերական, փակե.ի, կա.արան, խաբե.ություն, է.ի, գնա.ի, տղա.ի, Մարո.ի:

Հայացք, հայելի, հոյակապ , միյացում, ձիարշավ, տիյեզերական, փակեի, կայարան, խաբեություն, էի , գնայի, տղայի, Մարոյի։

5. Կետերի փոխարեն գրի՛ր տրված հոմանիշներից ամենահարմարը:

Ջուրը շատ (սառն, ցուրտ, պաղ) էր, ճիշտ օրվա նման:

Ալեկոծված (սիրտը շուռ եկած, տակն ու վրա եղած, ալեկոծված, հուզված, վրդովված) ծովը ծեծում էր ափերը:

Ինչո՞ւ ես այդպես անշարժ (աներեր, հաստատուն, անսասան, անշարժ, անդրդվելի, անխախտ) նստել՝ փայտ կուլ տվածի նման:

Մարդն այնպես արագ (շուտափույթ, արագ, շուտ, հապճեպ) էր քայլում, կարծես կարևոր մի բանից ուշանում էր:

Փոքրիկը մի քիչ ոտքը կախ գցեց, հետո խիզախեց (համարձակվեց, սիրտ առավ, խիզախեց, հանդգնեց) ու մոտ եկավ:

Ի վերջո այնպիսի մի տաճար կառուցեց (շինեց, կառուցեց, կերտեց), որ բոլորին զարմացրեց իր արվեստով:

6․ Տրված բառերն, ըստ հոմանիշության, բաժանի՛ր հինգ խմբի:

Դժբախտ, հին, փնթփնթան, հնամենի, անկայուն, տոկուն, երերուն, թշվառ, դիմացկուն, հնօրյա, դժգոհ, անբախտ, պինդ, հինավուրց, չարաբախտ, ամուր, վաղեմի, անհաստատ, խախուտ, դժկամ, ապերջանիկ, տարաբախտ, դողդոջուն:

Դժբախտ — անբախտ, թշվառ, չարաբախտ, տարաբախտ, աբերջանիկ:
Հին — հնօրյա, հնամենի, հինավուրց:
Փնթփնթան — դժգոհ, դժկամ:
Անկարյուն — երերուն, դողդոջուն, խախուդ:
Տոկուն — ամուր, դիպասկուն, պինդ:

7․ Տրված դարձվածքներն արտահայտի՛ր մեկական բառերով:

Պատի ծեփ դառնալ – Սփրթնել
պայման կապել – պայմանավորվել
քիթը կախել – նեղանալ
բերանը բաց մնալ – զարմանալ
իրեն պատեպատ տալ – խիստ չարչարվել

8․ Տրված բառերը գործածելով՝ հորինի՛ր պատմություն:

Աշխարհ, շնորհք, ճանապարհ, խոնարհ, արհամարհել:

Անկախություն

Ի՞նչ է անկախությունն ինձ համար։
Անկախ երկիր է համարվում այն երկիրը որ ուրիշ ոչ-մի երկրի կազմում չի և ունի սեփական կառավարություն։

Բնակչություն

1․ Ինչպե՞ս են որոշում բնակչության թիվը։
Մարդահամարով։

2․ Ինչու՞ է  բնակչության թիվը զարգացած երկրներում ավելի քիչ, քան ոչ զարգացած երկրներում։
Որովհետև մարդիկ ավելի շատ կենտրոնացված են սեփական եսի , իրավունքների և պարտականությունների վրա։

3․ Ի՞նչ խնդիրներ կարող է հանգեցնել բնակչության արագ աճը։
Անտուն և սոված մարդիկ կշատանան։

Ֆիզիկական մեծություններ: Ֆիզիկական մեծությունների չափումը:

1.Ինչպես ենք գիտելիքներ ձեռք բերում բնության երևույթների մասին:
Բնության երևույթների մասին գիտելիքներ ենք ձեռք բերում փորձերով և դիտումներով։ 

2.Ինչ է փորձը և ինչով է այն տարբերվում դիտումից
Դիտումներից է սկսվում բնության ամեն մի երևույթի ուսումնասիրությունը: Դիտելով բնության այս կամ այն երևույթը՝ մենք դրա մասին որոշակի տեղեկություններ ենք ստանում: Ապա փորձում ենք բացատրել երևույթը, այսինքն` պարզել, թե ինչու և ինչպես է այն ընթանում: 

4.Ինչ է վարկածը
Դիտման արդյունքում արվում է որոշակի ենթադրություն կամ, ինչպես ընդունված է ասել, առաջադրվում է վարկած: 

5.Ինչ է օրենքը
Օրենքները միմյանց են կապում բնության տարբեր երևույթներ, հնարավորություն են տալիս հասկանալ բնության երևույթների իրական պատճառները, կանխատեսել դրանց ընթացքը և կառավարել հետևանքները:

6.Ինչ է  ֆիզիկական տեսությունը
Ֆիզիկական երևույթների որոշակի խմբի մասին գիտելիքների ամբողջությունը անվանում են ֆիզիկայի տեսություն:

7.Ֆիզիկական մեծությունների չափումներ,չափումների դերը գիտության մեջ։
Ցանկացած ֆիզիկական մեծություն կարելի է չափել։ Դիտելով երևույթները և կատարելով փորձեր՝ գիտնականները միաժամանակ կատարում են նաև չափումներ։

8.Ինչ է նշանակում չափել որևէ ֆիզիկական մեծություն:
Չափել որևէ ֆիզիկական մեծություն նշանակում է այն համեմատել նույնատիպ մեծության հետ։

9.Երկարության հիմնական և այլ  միավորները:Չափմանգործիք
Երկարության միավորներն է մետրը, ժամանկի միավորն է վարկյանը և զանգվածի միավորն է կիլոգրամն է։

10.Ինչ չափիչ   սարքեր    եք ճանաչում: Թվարկեք
Քանոն, ջերմաչափ, վայրկյանաչափ, չափագլան, կշեռք։

11.Այդ սարքերը ինչ ֆիզիկական մեծություններ են չափում
Քանոնը չափում է երկարությունը։
Ջերմաչափը չափում է ջերմաստիճանը։
Վայրկյանաչափը չափում է վարյկյանները։
Չափագլանը չափում է ծավալը։
Կշեռքը չափում է զանգվածը։

12.Ինչ է չափիչ սարքի սանդղակը։
Բաժանումների գծիկները և որորշ գծիկների մոտ գրված թվերը միասին նարկայացնում են քանոնի սանդղակը։

13.Որն է չափիչ սարքի չափման սահմանը
Չափիչ սարքի սանդղակի ամենամեծ արժեքը կոչվում է սարքի չափման սխալ։

14.Ինչն են անվանում սանդղակի բաժամնման արժեք
Երկու հարևան գծիկների միջև հեռավորությունը կոչվում է սանդղակի բաժման արժեք։

15.Ինչից է կախված չափման սխալը
Չափման սխալը կախված է բաժանման արժեքից։

Сатурн

Сату́рн — шестая планета от Солнца и вторая по размерам планета в Солнечной системе после Юпитера. Сатурн, а также Юпитер, Уран и Нептун, классифицируются как газовые планеты-гиганты. Сатурн назван в честь римского бога земледелия. Символ Сатурна — серп (Юникод: ♄).
Сатурн обладает заметной системой колец, состоящей главным образом из частичек льда, меньшего количества тяжёлых элементов и пыли. Вокруг планеты обращается 82 известных на данный момент спутника^[. Титан — самый крупный из них, а также второй по размерам спутник в Солнечной системе (после спутника Юпитера, Ганимеда), который превосходит по своим размерам Меркурий и обладает единственной среди спутников планет Солнечной системы плотной атмосферой.

Նյութերի Հատկություններ

1» Երկաթին  բնութագրական  չէ  հետևյալ  ֆիզիկական  հատկությունները

1.էլեկտրահաղորդականությունը

2.մետաղական  փայլը

3.սովորական  պայմաններում  հեղուկ  վիժակը

4.ջերմահաղորդականությունը

   2» Հաստատեք համապատասխանություն հետևյալ նյութերի ու դրանց բնորոշ հատկությունների միջև,

Ա.Խմելու սոդա     –          3.Պինդ է,ջրում լուծվում է,սպիտակ է,բյուրեղային է     

Բ.Երկաթ               –          1.Պինդ է,մետաղական փայլ ունի,հոտ չունի

Գ.Քացախ             –           4.Հեղուկ է,թափանցիկ է,հոտ ունի

Դ.Ջուր                 –            2.Հեղուկ է,հոտ չունի,թափանցիկ է,անգույն

3» Դիտելիս նյութի ո՞ր հատկության մասին է հնարավոր գաղափար կազմել. 
ա) ագրեգատային վիճակի
գ) էլեկտրահաղորդականության
բ) խտության
դ) ջերմահաղորդականությա

4» Ստորեւ թվարկված հատկություններից ո՞րը ֆիզիկական չէ.
ա) խտությունը
գ) հալման ջերմաստիճանը
բ) թափանցիկությունը
դ) այրվելու ունակությունը