Ռուս-թուրքական պատերազմ

Ռուս-թուրքական պատերազմ 1877-1878 թթ տեղի ունեցավ զինված հակամարտություն Ռուսական կայսրության և Օսմանյան կայսրության միջև։ Այն հիմնականում զարգացել է Բալկաններում և մեծ նշանակություն է ունեցել այս տարածաշրջանի ազգային-ազատագրական շարժման համար։

Պատերազմը սկսվեց Բոսնիա և Հերցեգովինայի ապստամբությունը ճնշելու թուրքական կայսրության անհաջող փորձից հետո։ Ռուսաստանն օգտագործեց հնարավորությունը սլավոնական ժողովուրդներին աջակցելու, ինչպես նաև Բալկաններում Օսմանյան կայսրության ընդարձակմանը դիմակայելու համար։ Հակամարտությունը էական ազդեցություն ունեցավ պատերազմի ելքի վրա։

Ռուսական բանակը գեներալ Միխայիլ Սկոբելևի գլխավորությամբ տարավ կարևոր հաղթանակներ, այդ թվում՝ պաշարելով և գրավելով Պլևնա քաղաքը։ Հիմնական ճակատամարտը տեղի է ունեցել Շիպկայի մոտ, որտեղ ռուսական զորքերը հաջողությամբ հետ են մղել թուրքերի հարձակումները։ Հակամարտությունն ավարտվեց 1878 թվականի մարտին Սան Ստեֆանոյի խաղաղության համաձայնագրի ստորագրմամբ, որով Օսմանյան կայսրությունը ճանաչեց Սերբիայի, Չեռնոգորիայի և Ռումինիայի անկախությունը, ինչպես նաև ինքնավարություն շնորհեց Բուլղարիային։

Այժմ անցնենք «Հայկական հարց» և «Արևելյան հարց» հասկացությունների սահմանմանը։

Հայկական Հարց. Այս հայեցակարգը վերաբերում է 19-րդ դարի վերջին Օսմանյան կայսրությունում հայ ժողովրդի իրավունքների և կարգավիճակի խնդրին։ Հայ բնակչությունը գտնվում էր ծանր վիճակում և տառապում էր թուրքական կառավարության կողմից իրականացվող խտրականությունից ու հալածանքներից։ Պետք էր լուծել այս խնդիրը և պաշտպանել հայ բնակչության իրավունքները։

Արևելյան հարց. Դա տերմին է, որն օգտագործվում է 19-րդ դարում Մերձավոր Արևելքի և Եվրոպայի արևելյան շրջանների քաղաքական և աշխարհաքաղաքական իրավիճակը նկարագրելու համար։ Արևելյան հարցը ներառված է

20-րդ դարի սկիզբ

1. 20-րդ դարի սկզբին Օսմանյան կայսրության սուլթանական վարչակարգը շարունակում էր ճնշել և խտրական վերաբերմունք դրսևորել արևմտահայության նկատմամբ։
2. Հայ ազատագրական շարժման ղեկավարներն ընտրեցին հայ ժողովրդի ազատության համար գործուն դիմադրության և պայքարի մարտավարությունը։
3. Սուրբ Առաքելոց Մշո վանքի ճակատամարտը և Սասունի 1904 թվականի ճակատամարտը հայ ազատագրական շարժման պատմության առանցքային իրադարձություններն են։
4. Այն կարծիքը, որ հայդուկային շարժումն իրեն սպառել է 20-րդ դարի սկզբին, արդարացում կամ հերքում է պահանջում.

Պատմություն

1722 թվականին աֆղան զավթիչները գրավեցին Իրանը և հաստատեցին իրենց իշխանությունը։

Քաջարների դինաստիան հիմնադրվել է 1794 թվականին և կառավարել Իրանը մինչև 1925 թվականը։

1804-1813 թվականներին Իրանը պատերազմի մեջ մտավ Ռուսաստանի հետ, որի արդյունքում կնքվեց Գյուլիստանի հաշտության պայմանագիրը, որի արդյունքում Իրանը կորցրեց զգալի տարածք։

19-րդ դարի կեսերին Իրանը հայտնվել է մեծ տերությունների, հատկապես Մեծ Բրիտանիայի և Ռուսաստանի ազդեցության տակ, որոնք գերիշխում էին երկրի առևտրի և քաղաքականության մեջ։

1906 թվականին տեղի ունեցավ պարսկական սահմանադրական հեղափոխությունը, որի արդյունքում Իրանում ընդունվեց առաջին սահմանադրությունը և հաստատվեց խորհրդարանական համակարգ։

1911 թվականին սկսվեց Իրանի սահմանադրական հեղափոխությունը՝ ուղղված օտար տերությունների բռնապետության և միապետական ​​իշխանության դեմ։

1921 թվականին Մուհամմեդ Ռեզա Շահ Փահլավին տապալեց նախորդ միապետին և գահ բարձրացավ՝ սկիզբ դնելով Փահլավիների դինաստիայի ժամանակաշրջանին։

1935 թվականին երկրի պաշտոնական անվանումը Պարսկաստանից փոխվեց Իրան։

1941 թվականին Իրանը գրավվեց դաշնակիցների կողմից Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, ինչը հանգեցրեց Ռեզա շահի տապալմանը և Ռեզա Շահ Մոհամմեդի ռեժիմի հաստատմանը:

1979 թվականին տեղի ունեցավ իսլամական հեղափոխությունը, որի արդյունքում տապալվեց միապետությունը, իսկ Իրանը վերածվեց իսլամական հանրապետության՝ այաթոլլա Խոմեյնիի գլխավորությամբ։

Առաջին համաշխարհային պատերազմ

Առաջին համաշխարհային պատերազմը սկսվել է 1914 թվականի հուլիսի 28-ին՝ Ավստրո-Հունգարիայի կողմից Սերբիայի դեմ պատերազմ հայտարարելով։

Օսմանյան կայսրության և Ռուսաստանի ռազմաքաղաքական ծրագրերը Մերձավոր Արևելքում կապված էին այս տարածաշրջանում նրանց շահերի և նկրտումների հետ։

Օսմանյան կայսրությունն իր արտաքին քաղաքականության մեջ ձգտում էր վերահսկողություն պահպանել Մերձավոր Արևելքի իր գավառների վրա, ներառյալ Արաբական թերակղզին և Մերձավոր Արևելքը: Նա նաև ձգտում էր վերահսկել Դարդանելի և Բոսֆորի գետերը, ինչը կարևոր էր դեպի Ռուսաստան և այլ երկրներ ծովային ուղիները վերահսկելու համար:

Մյուս կողմից, Ռուսաստանը շահեր ուներ Մերձավոր Արևելքի տարածաշրջանում իր ռազմավարական նպատակների և տաք ծովերի ելքի պատճառով: Նա ձգտում էր ընդլայնել իր ազդեցությունը Կովկասում, ինչպես նաև աջակցել և պաշտպանել տարածաշրջանի ուղղափառ քրիստոնյաներին, այդ թվում՝ հայ բնակչությանը:

Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Թուրքիայի՝ Գերմանիայի դաշնակից դառնալը պայմանավորված է մի քանի գործոնով. Դրանցից մեկը Թուրքիայի արտաքին քաղաքական իրավիճակն ու շահերն են։ Այն ժամանակ Թուրքիան սպառնալիքի տակ էր Ռուսաստանի և այլ դաշնակիցների կողմից, ինչպիսիք են Ֆրանսիան և Բրիտանիան: Գերմանիան Թուրքիային առաջարկեց դաշինք և օգնություն՝ նրա պաշտպանությունն ուժեղացնելու և նրա շահերը պաշտպանելու համար։
Մեկ այլ գործոն կրոնական և էթնիկական նկատառումներն են: Թուրքիան, որպես գերակշռող մահմեդական երկիր, որոշակի համակրանք գտավ Գերմանիայի նկատմամբ, որը նույնպես ձգտում էր ամրապնդել իր ազդեցությունը մահմեդական ժողովուրդների վրա։ Ռուսաստանի և Գերմանիայի միջև ընդհանուր թշնամանքը նույնպես իր դերն ունեցավ այս դաշինքի ձևավորման գործում։

Պատերազմը կովկասյան ճակատում սկսվեց 1914 թվականին, երբ Ռուսաստանը մտավ Առաջին համաշխարհային պատերազմ։ Կովկասյան ռազմաճակատում առաջին ռազմական գործողությունները տեղի ունեցան 1914 թվականի վերջին, սակայն առավել նշանակալից ռազմական գործողություններ սկսվեցին 1915 թվականին։

Սարիգամիշի ճակատամարտը տեղի է ունեցել 1915 թվականի ապրիլի 22-ից մայիսի 25-ը ռուսական և օսմանյան բանակների միջև Կովկասյան ռազմաճակատում Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ։ Այն դարձավ կովկասյան ռազմաճակատի խոշորագույն մարտերից մեկը։

Հայոց Մեծ Եղեռնը

Հայոց Մեծ Եղեռնը

Հայոց Մեծ եղեռնը պատմության ամենաողբերգական իրադարձություններից է, որը կապված է 1915-1923 թվականներին Օսմանյան կայսրության կողմից հայ ժողովրդի զանգվածային և կանխամտածված ոչնչացման հետ: Այս ցեղասպանությունը պետական ​​բռնության ակտ էր՝ ուղղված հայ բնակչության դեմ ջարդերի, տեղահանությունների, սովի և բռնի երթերի միջոցով։


Հայոց ցեղասպանության կազմակերպիչները

Հայոց ցեղասպանության կազմակերպիչները եղել են օսմանյան կառավարության բարձրաստիճան անդամներ, ինչպես նաև ռազմական և քաղաքական գործիչներ։ Հիմնական պատասխանատվությունը կրում է Եռյակը, որը բաղկացած էր այն ժամանակվա Օսմանյան կայսրության երեք առաջատար քաղաքական գործիչներից։

Թալեաթ փաշա. Նա եղել է ներքին գործերի նախարարը և եղել է ցեղասպանության գլխավոր ճարտարապետներից մեկը։ Թալեաթ փաշան եղել է Հայկական հարցի «վերջնական լուծման» քաղաքականության գաղափարախոսը և տվել ջարդեր ու տեղահանումներ կազմակերպելու հրաման։

Էնվեր փաշա. Եղել է Օսմանյան կայսրության նավատորմի նախարարը և եղել է ցեղասպանության կազմակերպման կարևոր գործիչ։ Էնվեր փաշան ակտիվ մասնակցություն է ունեցել հայ բնակչության տեղահանությունների պլանավորմանն ու իրականացմանը, ինչպես նաև ջարդերի համար պատասխանատու հատուկ ջոկատների ստեղծմանը։

Ջամալ փաշա. Նա ծառայել է որպես ռազմածովային և ծովային գործերի նախարար։ Ջեմալ փաշան ակտիվ մասնակցություն է ունեցել հայ բնակչության հալածանքի ու բնաջնջման քաղաքականության մշակմանն ու իրականացմանը։

Օսմանյան կայսրության այս երեք քաղաքական գործիչները որոշիչ դեր են ունեցել Հայոց ցեղասպանության կազմակերպման և իրականացման գործում։ Այնուամենայնիվ, հարկ է նշել, որ ցեղասպանությունը բռնության և բնաջնջման լայն համակարգի արդյունք էր, որում ներգրավված էին օսմանյան կառավարության այլ անդամներ, ռազմական առաջնորդներ և տեղական իշխանությունները:

Պատմական նախադրյալները.

20-րդ դարի սկզբին Հայաստանը գտնվում էր թույլ Օսմանյան կայսրության տիրապետության տակ, որը քաղաքական ու տնտեսական լուրջ խնդիրներ ուներ։ Այս շրջանը համընկավ Առաջին համաշխարհային պատերազմի հետ, երբ Հայաստանը գտնվում էր տարբեր պետությունների շահերի հատման կետում։ Հենց այս աճող լարվածության ու անկայունության մթնոլորտում սկսվեց Հայկական Մեծ հեղափոխությունը։

Ցեղասպանության կազմակերպում.

1915 թվականին Օսմանյան կառավարությունը սկսեց կազմակերպել և իրագործել Հայոց ցեղասպանությունը, որը սպանեց մեկ ու կես միլիոն խաղաղ հայերի։ Ցեղասպանությունը լավ ծրագրված էր և սիստեմատիկ կերպով իրականացվում էր ջարդեր, տեղահանություններ և բռնություններ որոնք ուղղեցքվում էին երթերի միջոցով: Դա մարդկության դեմ ամենազանգվածային և սարսափելի հանցագործություններից մեկն էր , 20-րդ դարի առաջին մարդկանց դեմ ուղված սարսափելի հանցագործություն ։

Ցեղասպանության հետևանքները.

Հայոց ցեղասպանությունը և Հայոց մեծ հեղափոխությունը հսկայական ազդեցություն ունեցան Հայաստանի և հայ ժողովրդի պատմության վրա։ Միլիոնավոր հայերի կյանքերի կորուստը պատմության մեջ դարձել է ողբերգական մութ կետ և դեռևս իր ազդեցությունն ունի հայ ազգային ինքնության վրա։ Ցեղասպանությունը հանգեցրեց նաև տարածաշրջանի ժողովրդագրական կազմի էական փոփոխությունների և ստեղծեց համատարած անկարգություններ և փախստականների հոսք:

Հայոց ցեղասպանության ճանաչում.

Ժամանակի ընթացքում Հայոց ցեղասպանությունը բազմաթիվ երկրների և միջազգային կազմակերպությունների կողմից ճանաչվել է որպես մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություն։ Այս ճանաչումը կարևոր քայլ էր արդարության և զոհերի հիշատակի պահպանման ուղղությամբ։ Սակայն դեռ կան երկրներ ու քաղաքական ուժեր, որոնք հերքում կամ վիճարկում են ցեղասպանության փաստերը։

Պատմություն

Արևելքի երկները զարգացման առումով հետ մնացին եվրոպական երկրներից դրա պատճառն էր միչնաարդյունաբերական հասարակությունն է։ Այդ հասարակությունը երկար մնաց անփոփոխ դրա պատճառով նրան ասում էն ավանդական հասարակություն։ Ավանդական հասարակության պետության գլուխն էր միահեծան ղեկավարը Թագավոր, Սուլթան, Կայսր և այլն։ Մշակույթային մեծ դեր էր տանում կրոնը, կրոնը մենակ հասանելի էր վերնախավին (Մեծահարուստներ և այլն)։ Մեր դիմաց կանգնեց արդիականացման խնդիր որի պատճառով անհնար էր հասնել արդյունաբերական երկրներին առանձ հախթահարելու այդ խնդիրը։ Օսմանյան կայսրությունը տիրում էր շատ մեծ տարացքի բայց միահեծ, որը սուլթանն էր իսկ առաջնորդը խալիֆան։ Սուլթանը չկարողացավ պաշտպանել նրա տարացքը և կառուցել մշակույթ։ Օսմանյան կայսրությունը նաև շահագործում էր նրա մեջի ապրող ցեղերին Հրեաներ, Հայեր, Ասորիներ, Բալկանյան ժողովուրդ, Հույներ և այլ շատ փոքր ցեղեր։ 1828-1829 Օսմանյան կայսրությունը պարտվեց ռուսերին և ստիպված ճանաչեց Հույների անկախությոնը։ 1839 թ-ին սկսվեց նոր փուլ դրան անվանում էին թանզիմաթ (Բարենորոգում)։ Նոր ժամանակներում Իրանը Ասիայի ամենամեծ երկիրներից էր, նրա կազմի մեջ մտնում էր Աֆղանստանի և Միջին ասիաի մասը պետությունը ղեկավարում էր շահը իսկ պետությունը բաժանված էր մասերի (խանությունների) որոնց ղեկավարում էին խաները։

Ազատագրական շարժումներ

1. Ի՞նչ քաղաքականություն էր վարում Նադիրը Հայաստանում:
   Հայաստանում Նադիրի վարած քաղաքականությունն ընդգրկում էր ռազմական, վարչաքաղաքական և առևտրատնտեսական ոլորտները: 
2. Որո՞նք էին Խամսայի մելիքությունները, ի՞նչ կարգավիճակ ստացան դրանք Նադիրի օրոք:
   Շուտով Նադիրը Արցախը Գանձակի խանությունից անջատելով ՝ դարձրեց առանձին վարջական միավոր (1736 թ.) : Նա վերահաստատեց Արցախի ներքին բաժանումն ու մելիքների ժառանգական իրավունքները: Արցախի մելիքությունները ՝ Ջրաբերդ, Գյուլիստան, Խաչեն, Վարանդա և Դիզակ, սկսեցին անվանել Խամսայի (հինգ) մելիքություններ: 
3. Ինչու XVIII դ. կեսերից արդիականացավ սեփական պետականություն ունենալու գաղութահայության ձգտումը։
4. Ո՞վ էր Հովսեփ Էմինը: Ներկայացրեք նրա գործունեությունը:
   Նա հայ ազատագրական պայքարի գործիչ էր։

ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅԱՆ ՎԵՐԱԿԱՌՈՒՑՄԱՆ ՀԵՂԱՓՈԽԱԿԱՆՈՒՂԻՆ

1. Ի՞նչ է հեղափոխությունը։ Ի՞նչ արդյունքների կարող է հանգեցնել այն։
   
   Հեղափոխությունը քաղաքական երևույթ է, որի շնորհիվ պատմական կարճ ժամանակահատվածում հասարակության մեջ կատարվում են արմատական փոփոխություններ։
   
2. Որո՞նք են Անգլիական հեղափոխության պատճառները։
   
   Սակայն XVII դ. սկզբից այս կարգը խախտվեց, որի
   պատճառով խորացան արքայի և խորհրդարանի միջև
   հակասությունները։ Արքային պաշտպանում էին հին ազնվականությունը և անգլիկանեկեղեցին։ Խորհրդարանին սատարում էին ձեռներեցները, նոր ազնվականությունը և ժողովրդի մեծ մասը։
3. Ե՞րբ է գործել Երկարատև խորհրդարանը։
   13․դ
4. Ո՞վ էր Կրոմվելը և ի՞նչ դեր է խաղացել Անգլիական հեղափոխության ժամանակ։
   Չարլզ I–ը մերժեց խորհրդարանի նախաձեռնությունը և հեռացավ Լոնդոնից։ Նա պատերազմ հայտարարեց։ Խորհրդարանն էլ ստեղծեց իր բանակը՝ Օ.Կրոմվելի գլխավորությամբ
   
5. Անգլիայում ե՞րբ և ո՞ր իրադարձությունների արդյունքում հաստատվեց սահմանադրական միապետություն։ Ի՞նչ անունով է հայտնի Անգլիայի պատմության այդ շրջանը:
   Ընդունվեց «Իրավունքների մասին օրենքը», որն իշխանության միակ աղբյուր էր ճանաչում ինքն իշխան ազգի կամքը, իսկ դրա օրինական արտահայտիչ՝ ընտրովի խորհրդարանը։ 1688–1689 թթ. տեղի ունեցած այս իրադարձությունների արդյունքում Անգլիայում հաստատվեց սահմանադրական միապետություն ։
   
6. Հյուսիսային Ամերիկայում ե՞րբ և քանի՞ անգլիական գաղութ էր ձևավորվել:
   Ներկայացրե՛ք դրանց բնակչության սոցիալական և ազգային կազմը:
   
   XVII–XVIII դդ. Հյուսիսային Ամերիկայում ձևավորվեց անգլիական 13 գաղութ։ Այստեղ հաստատվեց բազմազգ բնակչություն՝ հիմնականում անգլիացիներ։ Վերաբնակիչները կրոնական հալածյալներ էին, հողազուրկներ հասարակությունից մերժվածներ։ Շուտով իհայտեկան ձեռներեցներ, որոնք կազմակերպում էին տնտեսությունը՝ զարկ տալով գյուղատնտեսությանը, արհեստներին, ա ռևտ րին։

ԱՐԴՅՈՒՆԱԲԵՐԱԿԱՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԸ

1. Ի ՞նչ է կոչվում նոր ժամանակներում ձևավորված հասարակարգը. ինչո՞ւ։
   Այն ընդունված է անվանել արդյունաբերական հասարակություն։ Արդյու նաբերական հասարակության կարևոր դեմքը դարձան ձեռներեցները և բանվորները։
2. Որո՞նք էին նոր հասարակարգի գլխավոր սոցիալական ուժերը: Ձեր կար ծիքով՝ ինչո՞վ էին տարբերվում ձեռներեցն ու բանվորը միջնադարյան ազնվականից և գյուղացուց։
   Արդյունաբերական հասարակության կարևոր դեմքը դարձան ձեռներեցները և բանվորները։
   Ձեռներեցները ձգտում էին հասնելու իշխանության, նպաստավոր պայմաններ ստեղծելու գործարարության համար և ստանալու մեծ եկամուտներ։ Իսկ բանվորները ձգտում էին բարելավելու իրենց աշխատանքային, հասարակական և կենցաղային վիճակը։
3. Ովքե՞ր և ինչպե՞ս էին դառնում ձեռներեց։
   Դրանք մարդիկ էին, ովքեր ունեին կարևոր մասնագիտություն, ինքնուրույն գործ և ապրում էին բարեկեցիկ կյանքով։ Օրինակ՝ ազնվականների մի մասն իր կալվածքները վերածեց բուրդ արտադրող տնտեսության ։
4. Ինչո՞ւ մտավորականության թիվը կտրուկ աճեց։
   Արդյունաբերական հասարակության առաջացման հետևանքով մտավոր աշխատանքով զբաղվող մարդկանց թվաքանակի կտրուկ աճ եղավ։ Մտավորականությունը դարձավ բազմամարդ՝ գիտնականներ, ճարտարագետներ, իրավաբաններ, ուսուցիչներ, բժիշկներ և այլն։
5. Նոր ժամանակներում ինչո՞վ էր պայմանավորված քաղաքների դերի և քանակի աճը։
   Քաղաներում արդյունաբերությունը զարգանում էր , մարդիկ գալիս էին քաղաք լավ կյանքի համար ։
6. Ո՞վ էր Ա. Սմիթը, ի՞նչն էր նա համարում ազգերի հարստության աղբյուրը: XVIII դ. անգլիացի տնտեսագետ Ա. Սմիթը ապացուցեց, որ ազգերի հարստության աղբյուրը աշխատանքն է ։
7. Նկարագրե՛ք մարդկանց կենսապայմանները և դրանցում տեղի ունեցած փոփոխությունները Նոր պատմության առաջին փուլում:
   Ամենաընչազուրկ մասը ժամանակավոր վարձու աշխատանքով ապրողներն էին՝ մեծ մասը նախկին հողազուրկ գյուղացիներ: Տեղափոխվելով քաղաքներ՝ նրանց միշտ չէ, որ հաջողվում էրաշխատանք գտնել։ Շատերը դառնում էին շրջմոլիկ, մուրացկան կամ գող։ Բարվոք չէր նաև մշտական աշխատանք ունեցողների վիճակը։ Ձեռներեցները նրանց աշխատեցնում էին շատ, սակայն վճարում՝ քիչ։ Աշխատում էին օրական 14-18 ժամ։ Բանվորներն ապրում էին առանց կենցաղային տարրական պայմանների։ Մահացությունը (հատկապես՝ երեխաների) չափազանց մեծ էր։

Հայոց պատմություն․ Զինված պայքարը Արցախում

1․ Ներկայացրեք իրավիճակը այսրկովկասյան տարածաշրջանում XVIII դարասկզբին։
XVIII դարասկզբին Իրանը հայտնվել էր չափազանց ծանր իրավիճակում։ Դա նպաստավոր պայմաններ էր ստեղծել հպատակ ժողովուրդների ազատագրական պայքարի ծավալման համար։ Ապստամբած աֆղաններին հաջողվեց գրավել Իրանի մայրաքաղաք Սպահանը։ Ստեղծված իրավիճակից շտապեց օգտվել դեպի հարավ՝ մերձկասպյան տարածքներ ձգտող Ռուսաստանը
2․ Ի՞նչ արդյունք ունեցավ Պեռրոս 1-ի կասպիական արշավանքը։
1722 թ․ պարսից շահին ապստամբներից պաշպանելու պատրվակով Պետրոս 1-ը արշավանք կազմակերպեց մերձկասպյան տարածքներ։
Մոտալուտ արշավանքի լուրը մեծ ոգևորություն առաջացրեց հայ գործիչների շրջանում։ Նրանք սկսեցին ակտիվորեն զբաղվել ազատագրության խնդրով։
3․ Ի՞նչ է սղնախը։ Թվարկեք հայտնի սղնախները։
Սղնախը պաշտպանողական ամրոց է: Հայաստանում հայտնի էին Գյուլիստանի, Շոշի (Շուշի), Ավետարանոցի, Ջրաբերդի, Քարագլխի սղնախները:
Սղնախների զինական ուժերը գլխավորել է Մեծ սղնախը՝ Եսայի Հասան-Ջալալյանի և Ավան Յազբաշու գլխավորությամբ։
4․ Ի՞նչ քայլեր ձեռնարկեց Օսմանյան կայսրությունը՝ օգտվելով Պարսկաստանի թուլացումից։
Պարսկաստանի թուլացումից շտապեց օգտվել նրա վաղեմի հակառակորդը՝ Օսմանյան կայսրությունը, որը ձեռնամուխ եղավ Պարկաստանի արևմտյան նահանգների նվաճմանը։ Ռուսաստանի ազդեցության ուժեղացումը կանխելու համար Թուրքիայում նպատակադրվեց գրավել նաև այսրկովկասյան տարածաշրջանը։ 1723 թ․ հունիսին թուրքական զորքերը զավթեցին Թիֆլիսը և շարժվեցին Գանձակ։
5․ Ներկայացրե՛ք 1724 թ․ հունիսի 12-ի Կոստանդնուպոլսի պայմանագիրը։
Գերիշխանության համար ընթացող ռուս-թուրքական մրցակցությունն ավարտվեց 1724 թ․ հունիսի 12-ին Կոստանդնուպոլսում կնքված պայմանագրով։ Այսրկովկասյան տարածաշրջանի և Ատրպատականի պարսկական տիրույթները բաժանվեցին Ռուսաստանյան և Օսմանյան կայսրությունների միջև։ Վրաստանը և Արևելյան Հայաստանն ամբողջությամբ թողնվեցին Օսմանյան կայսրության տնօրինությանը։

 1724, ստորագրվել է հունիսի 12 (23)-ին Կ․ Պոլսում։ Պայմանագրի համաձայն Ռուսաստանը պահպանում էր 1723-ի Պետերբուրգի պայմանագրով (տես Պետերբուրգի պայմանագիր 1723) Իրանից անցած շրջանները Կասպից ծովի արմ–ում և հվ–ում։ Թուրքիային էին մնում վրաց․, հայկ․, ադրբ․ և հյուսիսիրանական հողերը, որոնք առաջ պատկանում էին Իրանին։ Պայմանավորվող կողմերի կառավարությունները պարտավորվում էին աջակցել Իրանական պետության անկախության պահպանմանը։ Պայմանագիրը օգնեց պահպանելու խաղաղություն այն կնքող կողմերի միջև, բայց միևնույն ժամանակ հնարավորություն ընձեռեց թուրքերին ներխուժելու Ղարաբաղ և Սյունիք՝ հայ ժողովրդի ազատագրական պայքարը ճնշելու և այնտեղ իրենց տիրապետությունը հաստատելու նպատակով, որը, սակայն նրանց չհաջողվեց։
6․ Ինչո՞վ ավարտվեց Երևանի պաշտպանությունը․ և ի՞նչ նշանակություն ունեցավ այն։
Հունիսի 7-ին թուրքական զորքը պաշարում է Երևանը։ Պաշպանության համար ոտքի է կանգնում նաև մերձակա հայկական գյուղերի բնակչությունը։
Հակառակորդի գրոհները մատնվում են անհաջողության։ Պարենի ու զինամթերքի սպառման պատճառով, սակայն, 1724 թ․ սեպտեմբերի 26-ին Երևանն անձնատուր է լինում։ Թուրքերի կորուստները կազմեցին շուրջ 20 000 մարդ։
7․ Նկարագրե՛ք ռազմական գործողությունների ընթացքը Արցախում 1724-1726 թթ․։
Արցախի ազատագրական ուժերը 1724 թ․ թուրքական զորքերի դեմ համատեղ գործելու մասին համաձայնագիր կնքեցին Գանձակի մահմեդականների հետ։ Համագործակցելու առաջարկներ արվեցին նաև պարսկական իշխանություններին։ Հուսադրող էր ազգային գործիչ Իվան Կարապետի ժամանումը Ռուսաստանից՝ ազատագրական պայքարին օժանդակելու խոստումներով։
1725 թ․ մարտին թուքական երեք զորամասեր ներխուժեցին Վարանդա գավառ։ Կորուստներից խուսփելու համար մելիքները դիմեցին հնարամտության։ Շուրջ 6000 թուրք զինվորների տեղավորելով հայկական գյուղերում՝ հայ ինքնապաշպանական ուժերը գիշերային հանկարծակի գրոհով ոչնչացրին նրանց։ Հայկական ուժերի հաթական գործողությունը մեծ արձագանք ստացավ և բարձրացրեց հայերի ինքնավտահությունն ու մարտունակությունը։
Անհաջողության մատնվեց նաև Արցախի դեմ թուքական հաջորդ հարձակումը։ 1726 թ․ օսմանյան զինուժի՝ Շուշին գրավելու փորձերը հաջողություն չունեցան։ Ութօրյա մարտերում տալով 800 զոհ՝ թուրքերը նահանջեցին Գանձակ և որդեգրեցին անակնկալ հարձակումների մարտավարությունը։
8․ Ինչու՞ արցախահայությունն ի վերջո պարտություն կրեց։
Ռուսաստանից օգնություն չստանալով, հայկական ուժերի մի մասը դադարեցրեց պայքարը: Որոշ մասը տեղափոխվեց ռուսական բանակ՝ «Հայկական էսկադրոնի» կազմ: